Ang Mga Laglagan sa Pilipinas

Ang Mga Laglagan sa Pilipinas

Ni Apolinario Villalobos

 

Ilang buwan pa lang ang nakararaan, laglag-bala ang mainit na isyu. Ang mahigpit na pag-kontrol sa mga airport upang maiwasan ang pagpuslit ng mga deadly ammunition ay okey na sana subalit nasilipan ng butas ng ilang tiwali sa airport dahil sa paniniwala ng mga Pilipino sa bala bilang agimat. Dahil sa katiwalian na iyan, maraming tanga at may matigas na ulong Pilipino ang nawalan ng trabaho sa ibang bansa dahil napigilan sa pagsakay sa eroplano dahil lamang sa iisang balang nakita sa kanilang bagahe. Maraming tangang Pilipino ang umaming nagdadala talaga ng bala sa abroad upang pananggalang daw nila laban sa pag-aabuso ng employer. May mga natanggal na ring mga inspector ng bagahe dahil kahit obvious na talagang walang laman ang bala dahil ang tinuturing na agimat lang talaga ay ang tansong basyo, pinagpipilitan pa rin na “deadly ammunition” daw ito. Bakit nga naman nila palalampasin ang pagkakataon ganoong, ang “pakiusapan” ay may presyong mula 2 thousand hanggang 8 thousand pesos???!!!

 

Sa pinakapangit na airport pa rin sa buong mundo, ayon sa survey – ang Manila International Airport Terminal 3, laglag-kisame naman ang isyu. May nasugatan, banyagang turista pa, mabuti na lang at hindi nasaktan ang kanyang asawang Pilipina at anak. Nag-apologize ang manager ng airport subalit hindi pa rin ito sapat. Bago nangyari ang paglaglag ng kisame sa coffee shop, ay nagkaroon na rin ng laglagan bago pa man binuksan para sa operasyon ang Terminal 3, at nang nag-ooperate na, nagkalaglagan pa rin ng dalawang beses. Ibig sabihin, ang diperensiya ay ang mahinang “original” na kisame o suporta nito, kaya siguradong ang bagong kisameng ikakabit ay madadamay. “It’s more fun in the Philippines” pa rin kaya ang sasabihin ng pinakahuling nasaktan na turista?

 

Nilaglag ni Aquino si Purisima kung kaylan sobra na ang alingasaw ng amoy ng “teamwork” nila. Nilaglag din ng administrasyon si Vitangcol ang sinasabing palpak at nangurakot sa mga deals at management ng MRT, pero under investigation, as usual, at pinagduduhan pa . Latest kay Vitangcol: humihingi ng tulong sa PAO para bigyan ng libreng abogado! Ang kakapalan nga naman ng mukha kung umiral! Yan ang problema sa mga tauhan ni Pnoy, ginagawang tanga ang mga Pilipino….gusto ba namang magkaroon ng abogadong ang nagpapasuweldo ay taong bayan na sinasabing niloko niya! Walang delikadesa!

 

May mga laglagan na rin sa pulitika bago sumapit ang election 2016. Nilaglag ni Pnoy Aquino si Mar Roxas nang i-veto niya ang batas para sa dagdag na 2 libo sa pension ng mg SSS retirees. Sa mga hindi nakakahalata, binago ni Roxas ang kanyang political ad dahil sinimplehan lang, walang music background, at ang dialogue tungkol sa tuwid na daan ay dinugtungan niya ng “pupunuan ko kung may kakulangan, iwawasto ang mali, at hindi ako nagnakaw….”. Malinaw na patutsada kay Pnoy na mula’t sapul ay walang bilib sa kanya. Nilaglag din daw ni Escudero si Grace Poe subalit deny to death naman siya sa isang interview…pero truthful ba siya?

Dr. Avelino L. Zapanta…Mananalaysay ng Lakbay-himpapawid at Kalakalan nito sa Pilipinas

Dr. Avelino L. Zapanta…

Mananalaysay ng Lakbay-Himpapawid

At Kalakalan nito sa Pilipinas

Ni Apolinario Villalobos

Kulang ang ibig sabihin ng titulo sa pagtukoy ng kaalaman ni Dr. Avelino L. Zapanta, at “Lino”, naman sa kanyang mga kaibigan pagdating sa kasaysayan at kalakalan ng lakbay-himpapawid sa Plipinas. Mabigat ang dating ng salitang mananalaysay o “historian” dahil sa lawak ng saklaw nito pagdating sa kultura ng isang bayan, kaya hindi ko na dinagdag pa sa titulo ang kanyang pagka- Presidente ng Philippine Airlines na tumagal ng maraming taon, at ngayon ay bilang Presidente at CEO naman ng SeaAir.

Tulad ng iba pang mga natatangi at nakaka-inspire na mga empleyado ng Philippine Airlines, nagsimula din siya sa mababang puwesto. Maganda ang animo ay pagtuntong niya sa mga baytang ng hagdan ng tagumpay upang marating ang pinakarurok na puwesto sa kumpanya, at iyan ay bilang isang Presidente. Naging Supervisor, Manager, Director, Assistant Vice-President, Vice-President, at Senior Vice-President din kasi siya ng iba’t ibang departamento ng PAL, hanggang maging Presidente. Kung baga sa prutas, siya ay hinog sa panahon. Kaya nang maging Presidente siya ng kumpanya ay alam na niya mula sa kaibuturan ng kanyang puso at isip, ang lahat ng mga bahagi ng operasyon ng Philippine Airlines, na itinuturing na flag carrier ng bansa.

Nang dumating ako sa opisina ng Marketing and Sales-Philippines na nasa Administrative Offices Building (AOB) na ngayon ay Data Center Building (DCB) na, at sa tapat ng unang Manila Domestic Airport noong kalagitnaan ng dekada sitenta, natanaw ko si Dr. Zapanta sa kanyang “cubicle” bilang manager ng Cargo Division, at subsob ang ulo sa mga ginagawa. Ang tanawing iyon ay hindi na nasundan pa dahil ipinadala ako sa Tablas station (Romblon), sa paghikayat na rin ni Gng. Mila Limgenco na Market Planning Analyst ng Luzon Sales Area, na nasa ilalim naman ni G. Federico Pabelico bilang Area Sales Director (puwesto na naging Assistant Vice-President, kalaunan).

Noong panahong nasa Tablas ako, tuluy-tuloy na pala ang paggawa ng departamentong pinasukan ko, ng mga alituntunin at mga pulisiya para ipaloob sa isang libro o manual na siyang magiging batayan ng mga desisyon na aangkop sa lahat ng sitwasyon sa pagpapatakbo ng kumpanya, gaya ng pagtawag o pagpunta sa ticket office upang magpareserba o bumili ng ticket, pag-check- in sa counter, pagpadala ng cargo, pag-arkila ng eroplano, pagdating ng pasahero sa airport ng destinasyon, pag-asikaso ng mga pasahero kung naantala ang paglipad ng eroplano dahil sa bagyo o pagkasira nito, hi-jacking, at pagtulong sa lokal na pamahalaan na may dinadayong festival tulad ng Ati-Atihan at Moriones.

Sa utay-utay na paraan, naiipon nila ang mga ideya mula sa mga empleyadong hinugot pa mula sa mga domestic stations upang makibahagi sa proyektong ito. Nang ilipat ang departamento sa 5^th Floor ng Vernida Building sa Legaspi St. ng Greenbelt (Makati), lalong sumidhi ang paggawa ng mga manual. Ito ang panahong gumawa si Dr. Zapanta ng isang malaking flow chart o daloy ng mga karampatang aksyong tutugma sa mga sitwasyon, na nabanggit na. Gamit ang pinagtagpi-tagping illustration papers, ang nabuo ay animo higanteng diagram ng isang radyo na sumakop sa kabuuhan ng isang dingding ng Conference Room!

Ang mga ideya galing sa mga analysts ng Standards and Coordination Division, mga representatives ng outlying stations, Reservations Division, Cargo Division, at tinatalakay naman sa mga magdamagang miting ng komiteng pinamumunuan ni Dr. Zapanta ay pinapaloob sa mga nakalaang Manual at pinipresenta ni G. Ricardo Paloma sa management ng PAL upang maging official na mga pulisiya o alituntunin ng kumpanya. Kalaunan, ginaya ito ng Marketing and Sales –International Department na ang saklaw ay operasyon ng PAL sa ibang bansa.

Sa huling yugto ng proyekto ay napasama ako, at doon ko uli nasilayan si Dr. Zapanta. Nabigla man ako sa mga puyatang nangyari, nakisabay na lang ako. Noon ko natutuhang uminom ng kung ilang tasa ng kape upang tumagal. Subali’t iba si Dr. Zapanta, dahil pagsapit ng hatinggabi, habang kaming mahihina sa puyatan ay nagnanakaw ng ilang kisap-matang idlip, siya ay tuloy pa rin sa pagsulat, at paggising naming pupungas-pungas pa sa madaling araw, ngingitian lamang niya kami habang tuloy ang pagsulat sa malaking flow chart!

Kung sa panahon ngayon, malamang ay gumastos na ng malaki ang kumpanya sa pag-upa ng isang research outfit upang gumawa ng mga Manual, subali’t nagdesisyon si G. Ricardo Paloma, ang Regional Vice-President ng departamento na gamitin ang kaalaman ng mga empleyado, at hindi naman siya nagkamali dahil lumutang ang iba’t ibang galing ng mga ito. (Tatalakayin sa isa pang blog ang mga “unsung heroes” na ito).

Dahil sa malawak at first- hand na kaalaman ni Dr. Zapanta tungkol sa operasyon ng PAL, na nadagdagan pa ng kanyang pagsubaybay sa masiglang pagsibol ng industriya, maituturing siyang isang historian o mananalaysay nito, at isa ring airline management authority, na ang kakayahan ay hindi matatawaran. Wala nang iba pang Pilipino ang maaaring umako ng ganitong kakayahan. Ayon kay Dr. Zapanta, ang pagpapalabas niya ng kakayahang ito upang makatulong sa pagpaunlad ng PAL at ng industriya, ay hindi niya itinuturing na “sakripisyo”. Sa halip, ang mga ginawa at ginagawa pa niya ay pagpapakita niya ng pagmamahal sa larangang pinili niya at pagmamalasakit ng buong puso sa kumpanyang nagtiwala sa kanya – ang Philippine Airlines.

Wala pang gaanong naitalang kasaysayan ang industriya ng lakbay-himpapawid sa Pilipinas, maliban na lamang sa mga mangilan-ngilang impormasyong nababanggit sa mga naisulat ng mga banyaga na may kaugnayan naman sa industriya na saklaw ang buong daigdig. Ang mga librong isinulat niya na sumaklaw sa kabuuhan ng kasaysayan ng lakbay-himpapawid sa Pilipinas ay may mga pamagat na, “HISTORY OF PHILIPPINE AVIATION”, at “100 YEARS OF PHILIPPINE AVIATION, 1909-2009: A FOCUS ON AIRLINE MANAGEMENT”. Ang ikalawang libro ay mabibili sa mga outlet ng Central Book Supply, Inc., tulad ng SM Megamall (5^th level, EDSA, Mandaluyong, Tel. 6381088); Ever Gotesco (Manila Plaza Mall, CM Recto Ave., Manila, Fax 7346178); Aldevinco Shopping Center (19A Building A, Roxas St., Davao City, Tel. 2241070); West Concourse (Limketkai Mall, Lapasan, Cagayan de Oro City, Tel. 8566961); at GV Building (P. del Rosario St., Cebu City, fax 2530784). Maaari ring makipag-ugnayan sa Head Office (Phoenix Building, 927 Quezon Avenue, QC, Tel. 3723550) para sa maramihang bibilhin o di kaya ay sa may-akda mismo, sa kanyang cellphone number 09178320711, email na alzapanta@yahoo.com, at facebook gamit ang buong pangalan niya.

Si Dr. Zapanta na nagtapos ng kurso sa University of the Philippines at nagtamo ng Masters of Business Administration (MBA) sa Ateneo de Manila University, sa kabuuhan ay nakagugol ng 38 na taon sa Philippine Airlines, at apat pang taon bilang Presidente at CEO ng SeaAir na ginagampanan pa rin niya hanggang sa kasalukuyan.

Hindi pa rin ganap na kuntento si Dr. Zapanta sa mga nagawa na niya, kaya tuloy pa rin siya sa pagtrabaho at pagsusulat, na malamang ay nasisingitan ng mga tula at script na pang-pelikula… na dati na niyang ginagawa noon pa mang hindi pa siya empleyado ng Philippine Airlines. Nagbabahagi din siya ng kaalaman sa tinatalakay na larangan sa pamamagitan ng pagbigay ng mga lecture sa Asian Institute of Tourism(AIT) ng University of the Philippines at sa Institute of Graduate Studies ng Philippine State College of Aeronautics (PhilsSCA) . Dapat magpasalamat ang bansa at ang sambayanang Pilipino sa naiambag na ito ng isang taga-Taytay, Rizal, na tinaguriang lalawigan din ng mga pintor, dibuhista, kompositor, at manlililok, partikular na ang bayan ng Angono.