Baguhin ang mga Ugaling Hindi Maipagmamalaki

Baguhin ang mga Ugaling Hindi Maipagmamalaki

Ni Apolinario Villalobos

 

Taun-taon na lang ay may New Year’s Resolution ang bawa’t isa. Ito ang dahilan kung bakit malakas ang loob ng karamihan sa atin na lumihis ng landas mula unang araw ng Enero hanggang huling araw ng Disyembre…dahil pwede naman daw magsisi bago matapos ang taon.

 

Hindi madaling magbago ng ugaling malalim na ang pagkaugat sa ating pagkatao. Kailangan ang pambihirang disiplina upang magawa ito o di kaya ay isang milagro. Ang masisisi sa ganitong bagay ay mga magulang na nagpabaya dahil hindi nila nadisiplina ang kanilang mga anak habang maliit pa lang sila upang magkaroon ng mga ugaling maipagmamalaki. Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa mga ugaling sumisira ng pagkatao:

 

• Ang pagiging batugan na nagreresulta sa katamaran. Nakaugalian ng karamihan na tuwing weekend ay gumising ng tanghali. Ang dahilan ay bumabawi lang dahil buong linggo naman daw ay kayod-kalabaw sila. Dahil sa ganoong pananaw, nahawa sa ganitong ugali ang mga anak na paglaki ay magpapasa rin ng ganitong maling pananaw sa kanilang mga anak. May iba diyan na dahil sa pagkabatugan, tapos nang magluto ng tanghalian ang kapitbahay, sila ay humahagok pa rin sa pagkakatulog.

 

• Ang pagiging abusado sa mga taong tumutulong. Dapat unawain na hindi lahat ng nakakatulong lalo na yong katamtaman lang naman ang uri ng pamumuhay ay palaging nakakaluwag. Ang mga kusa nilang naibabahagi ay ekstra lamang kaya hindi palaging meron sila nito. Ang hirap lang sa ibang naabutan minsan ng tulong, ang gusto ay araw-arawin na ito ng nakatulong, kaya kapag hindi nangyari ang inaasahan nila, sasama na ang loob. Kung ang mga mayayaman nga, maliban na lang ang may mga Foundation, ay minsanan lang kung tumulong, paano pa kaya ang mga nasa “middle class” o yong mga nasa “lower class” subalit may pambihirang ugaling matulungin?

 

• Ang pagiging “sipsip” sa boss. May mga taong sagad-buto na yata ang pagkamakasarili kaya gumagawa ng lahat ng paraan upang umangat lang, kahit pa marami silang natatapakan o nasasagasaan. Ang mga taong ito ay yong klaseng wala naman talagang ibubuga sa trabaho kaya “sumisipsip” na lang sa boss, na halos umabot sa paghimod sa puwet nito, ma-promote lang. Unfair ito sa mga kasama nila sa trabaho na karapat-dapat umangat dahil sa talino at kakayahan.

 

• Ang pagiging pekeng makatao at maka-Diyos. Ang isa pang tawag dito ay kaipukrituhan. Ito ang mga taong umaasa ng “bayad” o “balik” o “sukli”, kapag nag-abot ng tulong sa kapwa. Ito ang mga taong palaging may kamera kapag pumunta sa mga evacuation center o mga lugar na sinalanta ng kalamidad at may mga dala rin namang relief goods. Okey lang kung malakihang operasyon na tulad ng ginagawa ng DSW o di kaya ay mga NGOs dahil dapat may maipakita silang patunay na pinamigay nila ang mga donasyon. Subalit kung kusang “tulong-kaibigan” na hindi naman big-time o malakihan, bakit kailangan pang magkodakan? Ang mga gumagawa nito ay yong may ambisyon sa larangan ng pulitika o nangangarap na maging santo o santa.

 

• Ang pagiging abusado sa katawan. Ang pag-aabuso sa katawan ay nagiging sanhi ng pagkasira ng kalusugan. Ang mga taong abusado sa ganitong bagay ay yong may mga bisyo na kahit alam nang nakakasama ay tuloy pa rin sila sa ginagawa. Nagpapabaya rin sila pagdating sa mga bagay na may kinalaman sa tamang pagkain. Ito ang mga maaarte na ayaw kumain ng gulay halimbawa, dahil hindi nila gusto ang lasa kahit alam nilang mahalaga sa kalusugan, kaya sila ay ginagaya ng mga anak na lumaki na lang sa pagkain ng hot dog at hamburger o piniritong itlog.

 

• Ang pagiging bulagsak sa pera. Ito yong mga taong kung gumastos ay parang wala nang susunod pang mga araw na paggagastusan, kaya kung suwelduhan sila, ang natatanggap tuwing 15/30 ay sandail lang nilang nahahawakan….ang resulta – kung may mga emergency na pangangailangan, hanggang nganga na lang sila!

 

• Ang pagiging palamura. Ang pagmumura ay talagang masama….pagsabihan ba naman halimbawa ang isang tao ng “puta ang ina mo”, o di kaya ay “anak ka ng puta”. Dapat ay baguhin na itong ugali. Kung hindi maiiwasan, putulin na lang ang mga linya…halimbawa, sa halip na “puta ang ina mo” ay sabihin na lang na “…ina mo”, at ang “anak ka ng puta” ay “….anak ka”. Huwag murahin sa Ingles ang mga walang alam sa wikang ito…huwag gawing dahilan ang kawalang kaalaman nila sa Ingles upang paliguan sila ng mga pagmumurang tulad ng, “shit”, “damn it”, “son of a bitch”, etc., dahil baka murahin ka rin sa dialect na hindi mo alam!

 

HAPPY NEW YEAR NA LANG SA MAKAKABASA…..LALO NA ANG NATUMBOK!

Ang Mga Isyu sa Pagitan ng Magkakapitbahay

Ang Mga Isyu sa Pagitan ng Magkakapitbahay

Ni Apolinario Villalobos

Marami na ang nagka-barangayan na magkakapitbahay dahil sa mga usaping “lampasan”. Halimbawa ay napunta sa tapat ng kapitbahay ang basura ng katabing bahay, o di kaya ay ang tubig-kanal na may kasamang basura na galing sa kapitbahay ay dumaloy hanggang sa kanal ng katabing bahay, o di kaya  ang mga dahong lagas mula sa puno ng kapitbahay ay inilipad ng hangin at naipon sa bakuran ng kapitbahay, o di kaya ay pagdumi ng aso sa tapat ng kapitbahay, at marami pang iba.

Iisa lang ang pinaka-ugat ng hindi pagkakaunawaan ng magkakapitbahay dahil sa mga nabanggit na mga pangyayari – kawalan ng pakialam ng ibang kapitbahay kung sila ay nakakaperhuwisyo sa kanilang kapwa o hindi.

May ibang kapitbahay na sinasadyang magtumpok ng mga winalis na basura sa pinakapagitan nila ng kanilang kapitbahay na parang nang-iinis, kaya kung kumalat ay umaabot sa kapitbahay, ganoong pwede namang sa harap mismo ng bahay nila dapat ipunin ang basura o di kaya ay ilagay agad sa sako o basurahan upang hindi na kumalat pa. Meron ding mga kapitbahay na “once in a blue moon” kung maglinis ng tapat nila kaya ang mga dumi ay dinadala ng hangin sa mga kapitbahay.

Sa mga maliit na subdivision naman,  sa pagpasemento uli ng lokal na pamahalaan ng mga kalsada, makitid lang ang nagagawang bago dahil sa liit ng budget, kaya sa magkabilang panig ay may naiwang espasyo na parang “kanal”, subalit hindi naman talaga sinadya upang gamiting kanal. Yong ibang homeowners, ginastusan ang naputol na pasemento upang lumapad ang kalsada at sumagad sa kanilang pader para na rin sa kapakanan ng mga gumagamit na may sasakyan. Yong iba namang homeowners, hinayaan na lamang ang kanal-kanalan upang dito padaluyin ang tubig mula sa kanilang banyo, labahan at lababo. Ibig sabihin, naglagay ng tubo mula sa mga nasabing panggagalingan ng maruming tubig sa loob ng bahay, binutas ang pader upang lusutan ng tubig na marumi diretso sa kanal-kanalan. Dahil sa pangyayari, kawawa ang mga nasa bandang “ibaba” ng kanal-kanalan lalo pa kung tumigil sa tapat nila mismo ang tubig dahil hindi na makadaloy, kaya naging “stagnant” at tinirhan ng lamok.

Sa iba pa ring magkakapitbahay, may mga punong itinanim na dikit sa pader kaya nang lumaki, maliban sa pagsira ng mga nito sa pader ay lumalampas pa ang mga sanga sa kapitbahay kaya pag-ihip ng hangin, yong hindi may-ari ng puno ay napipilitan din magwalis ng kung ilang beses sa maghapon ng mga lagas na dahon. Lalong masama ang pagbara ng mga dahon sa alulod ng bubong na dahilan ng pagkasira nito lalo pa kung ang puno ay mangga. Mas lalong delikado kung niyog ang nakakaperwisyo dahil sa pagbagsak ng mga bunga at palapa kung panahon ng bagyo. Kapag kinausap naman ang may-ari ng mga puno para ipaputol ang mga ito, ang idinadahilan ay ang DENR!

Ang isa pang sitwasyon ay kung nagpapa-party ang isang kapitbahay na may videoke pa. Kahit dis-oras na ng gabi, ay malakas pa rin ang pagpapatugtog. Common sense na lang dapat ang pinapairal upang mapahinaan ang tunog ng videoke. Hindi sapat o magandang dahilan na “minsan lang naman nangyayari ang party”. Kung ang dahilan sa pagpatugtog ng videoke ay upang makapagpalibang, bakit kailangang umabot ang tunog sa nakakabinging lakas? Ang isa pang hindi nakakatuwang pangyayari ay kung hinahayaan ng nagpapa-party ang mga bisitang may sasakyan na pumarada sa tapat ng mga kapitbahay nang walang abiso. May nagkuwento naman sa akin na sa kanilang subdivision, ang mga kapitbahay ng nagpapa-party ay hindi lang sa ingay o pagkaharang ng gate napeperhuwisyo, kundi sa alingasaw ng ihi ng ibang bisita nila na nagdilig ng mga plant boxes nang nakaraang gabi!

Dapat sa mga nakatira sa isang komunidad lalo na sa maliit na subdivision ay mag-isip kung paanong hindi makapamerhuwisyo ng kapitbahay. Hindi masama ang maging malinis at ligtas subalit huwag naman sanang mangyari na dahil sa kagustuhang ito, ang  dumi at perhuwisyo  nila ay mapunta sa mga katabing bahay.

Hindi lamang sa mga komunidad tulad ng subdivision, bayan o lunsod dapat may pag-aalala ang magkakapitbahay tungkol sa mga bagay na nakakaperhuwisyo ng iba. Dapat ay ginagawa din ito ng mga bansa, lalo na ang magkakatabi. Tulad na lang ang isyu sa pagtapon ng basura ng Canada sa Pilipinas. Kahit pa lumalabas na ito ay “binili” ng importer na taga- Manila, dapat ay hinarangan ito ng Canada sa ngalan ng “pakikisama” o maayos na “pakikipagkapitbahay” dahil nakakapinsala ang sinasabing “kalakal”.

Bilang panghuli, dapat palagi nating iniisip kung ang mga ginagawa natin ay nakakaperhuwisyo ng ating kapwa o hindi…at dapat din nating alalahanin ang Ginintuang Kasabihan na: huwag nating gawin sa iba ang ayaw nating gawin ng iba sa atin.

Tolerance should be Respected

Tolerance should be respected

By Apolinario Villalobos

There is nothing wrong with tolerance which even the people’s pope, Francis is practicing. It is important however, that we should recognize and respect such. It should be noted that our rights end where the rights of others begin. Tolerating the ways of others should not mean that they are given the right to go beyond the line beyond which others dwell on their own rights.

In this regard, it is important that religions should be tolerated and respected – not abused and ridiculed. The latest bombing of Charlie Hebdon in France is a clear manifestation of how some people can have the temerity to ridicule other people’s religion, this time, Islam. The bombed group even has the gall to justify their act by mentioning that the new pope had his share of ridicule, but the latter did not react. How can these people forget that human beings differ in their degree of tolerance?  …or better, people belonging to different races differ in character from each other? Why can’t these French just ridicule their fellow French, for fun?

Most importantly, religion is such a sensitive issue deserving utmost respect. Its spirituality deserves the highest degree of esteem, as it deals with a person’s total being – his life and relationship with his Creator. And, nobody has the right to question such faith.

The Islamic State issue is more than annoying enough that it even disheartens some Muslims who go against the violent ways of the said movement. Comparing faiths at this time is uncalled for and can just worsen the heating up friction between the Christian and Islamic faiths. Groups of so-called “concerned intelligentsia” are nothing but hypocrites who cannot even discern the simple meaning of the “Golden Rule”.

Finally, the best act that one can do if he desires to go beyond boundaries of differences is by simply extending a hand beyond them for the sole purpose of helping.

Respetuhin at Bigyan ng Halaga ang Buhay

Respetuhin at Bigyan ng Halaga ang Buhay
Ni Apolinario Villalobos

May mga taong masabi lang na hindi sila napapag-iwanan ng kanilang kapwa ay nakikigaya, tulad ng pag-alaga ng hayop. Kung ang kapitbahay nila halimbawa ay may mamahaling lahi ng aso o pusa, bibili din sila kahit hindi naman talaga sila mahilig sa mga ito at walang alam sa pag-alaga. Ang nangyayari tuloy ay umaalingasaw sa sama ng amoy ang kanilang bakuran at nadadamay din ang mga kapitbahay dahil hindi napapaliguan ang mga alaga at hindi rin nalilinisan ang tirahan ng mga ito. Hindi rin napapakain sa tamang paraan, kaya kawawa ang mga asong may lahi na pinapakain ng tinik ng isda. Ang resulta: nagkakasakit ang mga hayop hanggang sa mamatay.

May kaibigan ako noon na ang gustong alagaan ay mga hindi pangkaraniwang hayop dahil gusto daw niyang mapag-usapan, kaya kahit mahal, nangungutang ng pambili. At dahil maliit lang din ang bakuran niya, nagsisiksikan ang mga hayop. Meron siyang dalawang sawa na ang isa ay kulay dilaw , at ang isa ay kulay puti. Meron din siyang dwarf na usa, giant na kuneho, unggoy na galing Cambodia na nang makawala ay nagdulot ng kaguluhan sa kalye nila, baby crocodile na pinagkasya sa isang batya, talking mynah na galing sa Palawan, tarsier galing sa Bohol na hindi ko alam kung paano niyang naipuslit, dalawang iguana na nakalagay sa kristal na kulungan, at ang pinakahuli ay maliit na king cobra na nabili daw niya sa Bulacan. Sa kayabangan, at dahil pinag-usapan nga ng mga kapitbahay, isinumbong siya sa ahensiya ng gobyerno na may kinalaman sa pagprotekta ng mga hayop lalo na ang mga hindi pangkaraniwan. Nang hulihin siya at makulong ng ilang buwan at pinagmulta pa ng malaking halaga, ay lalo pa siyang pinag-usapan…nakamit rin niya ang pangarap na katanyagan!

May kumare ako na akala ko ay mahilig sa mga tanim, subali’t gumagaya lang pala sa mga kaibigan na mahilig dito. Dahil ayaw patalbog, kung anu-anong orchids ang binibili, na hindi naman alam ang pangalan….basta orchids, okey na sa kanya. Sa umpisa lang malusog ang mga pinamili, dahil kinalaunan ay nagkakalantaan…. kung hindi nao-overdose sa “gamot” na hinahalo sa tubig na pandilig, ay sa talagang “mainit” niyang mga kamay na hindi angkop sa pagtatanim. Yong isa pang mahilig manggaya, halos punuin ang kanyang bakuran ng mga tanim para lang masabi ng mga kaibigan niya na mahilig siya sa nature…kinopya lang pala ang bakuran ng kaibigan na nakatira sa Tagaytay, kaya kung anu-anong mamahaling tanim ang pinagbibili. Subalit dahil talagang walang hilig sa tanim, halos walang natira sa mga tanim na kalaunan ay isa-isang nalanta…pati mga anak kasi ay tamad ding magdilig.

Dapat isaalang-alang na ang mga hayop at tanim ay ginawa din ng Diyos – at binigyan ng buhay. Hindi man sila nagsasalita, mayroon naman silang pakiramdam, kaya nasasaktan at nagdurusa. Tulad ng tao, may karapatan din silang bigyang halaga, dahil kung hindi natin gagawin ito, para na rin nating binalewala ang ginawa ng Diyos na pagbigay ng buhay sa kanila. Hindi natin sila dapat isangkalang para ipagyabang ang ating kapritso. Kung hindi kayang mag-alaga, maging tapat sa ganitong kakulangan.

Ang pagrespeto sa buhay ay lalong dapat gawin sa tao. Kung hindi kayang mag-alaga ng maraming anak…dapat ay mag-family planning….ganoon lang! Kalabisan nang banggitin ang ginagawa ng ibang mag-asawa na sa kagustuhang mairaos ang makamundong kalibugan ay nagkakaroon ng maraming anak na hindi nila kayang pakainin at alagaan upang lumaki ng maayos kaya naging suliranin ng pamahalaan at perhuwisyo ng lipunan.

Kailangan ding respetuhin ang kapwa na hindi gaanong nabiyayaan ng mga materyal na bagay kaya naghihikahos sa buhay. Hindi siguro ikagugutom ng isang may labis na biyaya kung makibahagi siya ng maliit na halaga o pagkain upang madugtungan ang buhay ng kanyang kapwa.

Huwag gayahin ang ibang tao na sa kagustuhang yumaman at makapagtampisaw sa kapangyarihan ay ginagawang legal ang ganitong layunin na gusto nilang maisakatuparan sa anumang paraan kaya pumapasok sa pulitika, na pinakamadaling paraan sa pamamagitan ng pagnakaw sa kaban ng bayan!

Ang Pagtitiwala sa Kapwa ay Pagbibigay ng Pag-asa

Ang Pagtitiwala sa Kapwa
Ay Pagbibigay ng Pag-asa
Ni Apolinario Villalobos

Marami tayong nakikitang palaboy sa ating paligid na kalimitan ay hinuhusgahang mga tamad. Ganoon din ang mga nakatira sa bangketa, ilalim ng tulay at kariton na tinitingnan ng karamihan na pasanin ng lipunan. Subalit ang hindi alam ng marami, ang mga taong ito ay nagsisikap kaya namumulot ng mga mapapakinabangan pa sa basurahan, sa halip na manghingi sa ibang tao o magnakaw. Ang ibang nakausap kong nakatira sa bangketa, ilalim ng tulay at kariton ay may mga trabahong matino, maliit nga lang ang sweldo na wala pa sa minimum. At ang pinakamasakit pakinggan mula sa kanila ay ang hinanakit na hindi sila pinagkakatiwalaan, kaya ang iba ay talagang hindi makahanap ng trabaho.

Mapalad ang mga taong halos mawalan na ng pag-asa sa buhay subalit may nakikilalang tao na handang tumulong nang walang kundisyon o kapalit. Tulad na lang ni “Gilbert” na humiwalay sa asawang lulong sa bawal na gamot at ayaw paawat sa bisyong ito. Ang ginawa niya ay binitbit ang nag-iisang anak at pinaalagaan muna sa magulang at siya naman ay nakipagsapalaran kung saan-saang lugar upang kumita gamit ang kanyang kaalaman sa pagkarpentero, hanggang makarating sa Cavite. Napasama siya sa mga kontratistang gumagawa ng bahay subalit maliit lang ang mga proyekto kaya ang kita niya hindi rin halos sapat sa kanyang pangangailangan lalo pa at nagpapadala rin siya ng pera sa kanyang magulang upang magamit sa kanyang anak.

Napadpad siya sa aming lugar at sa simula ay nakitira sa isang malayong kamag-anak at nakihati sa mga gastusin sa bahay. Subalit ang nangyari, hindi rin pala mapagkatiwalaan dahil ninanakawan pa siya, at palaging ginigipit sa kanyang bahagi sa mga gastusin kaya napilitan siyang magsangla ng kanyang mga gamit sa pagkakarpintero.

Sa puntong ito, tiyempong may pinagawa sa kanya ang magkapatid na naisulat ko na noon at ginawan ng tula na ang pamagat ay “Ang Dalawang Babae ng Maragondon”. Ang nakakatanda sa kanila, si Emma ay may carinderia, at ang nakababatang si Baby naman ay tumutulong sa kanya. Sa kabila ng pagiging single parent in Emma ay naitataguyod niya ang bunsong anak, at si Baby naman ay tumutulong din sa pagpapagamot ng kanyang asawa na dina-dialyis dahil sa sakit sa bato.

Hindi nag-atubiling tumulong ang magkapatid kay “Gilbert” nang malaman nila ang kuwento ng buhay nito. Ang nakita nila ay ang pagsisikap na ginagawa ni “Gilbert” kahit ito ay kapos. Pinaalis ito sa tinitirhan ng kanyang malayong kamag-anak, kaya hinayaan ng magkapatid na habang walang naiipon at nakikitang matirhan ay pansamantalang matulog sa kubo na kinakainan ng mga kostumer nila.

Ang sabi ni Emma na natanim sa isip ko nang kausapin ko siya ay, “…kailangang matuto tayong magtiwala sa ating kapwa upang maski paano ay mabigyan sila ng lakas sa kanilang pagsisikap”. Dagdag pa niya, “…sa pagtulong, wala nang tanong-tanong pa, sa halip ay tingnan ang agarang pangangailangan nila”.

Ngayon, habang walang makitang trabahong pansamantala si “Gilbert”, naglilinis siya sa paligid, lalo na sa harapan ng carinderia. At ang kainaman, dahil kilala na rin siya ng mga kaibigan ng magkapatid, tinatawag din siya kung may ipapagawa ang mga ito sa kanilang bahay.

Ang hindi ko makalimutan sa mga sinabi ni “Gilbert” nang makausap namin ay noong hinahanapan daw siya ng pera ng kanyang malayong kamag-anak na tinitirhan, binulatlat niya sa harap nito ang kanyang mga gamit upang ipakitang talagang wala siyang pera. Nasa iisang backpack lang naman ang kanyang mga gamit dahil pinasanla na sa kanya ang kanyang mga gamit sa pagkakarpintero. Ang dagdag pa niya, “….pati nga ang iilang pirasong beynte singko sentimos na iniipon ko ay inilabas ko na”.

Sino ang hindi magtitiwala sa isang taong sa kapipilit na magsikap, ang turing sa beyte singko sentimos ay kayamanan na?….iyan ang nakita nina Emma at Baby kay Gilbert.

Help Sometimes Comes from Least Expected People

Help Sometimes Comes

From Least Expected People

By Apolinario Villalobos

Years ago, with the onset of the hi-tech trend, and everybody rushing to get hold of the best cellphone unit, I refused to use one, for my privacy’s sake. When I finally realized its importance and acceded to its necessity, I was forced to start with the cheapest and an easy to operate Nokia unit, and let myself be taught by a ten-year old nephew its intricacies. When I entered an internet café to open a facebook account, it was a seven-year old kid who showed me where to point the cursor of the mouse, if I want to delete or edit an uploaded item.

When I got dizzy while walking along the busy Avenida in Sta. Cruz (Manila), a sidewalk cigarette vendor held my hand and guided me to his stool so that I could rest. When I lost my way in a squatter’s area, two junk-collecting kids sacrificed an hour of their time to help me find my friend’s house. And, when I puked in a sidestreet somewhere in Pasay City due to a bum stomach, a student who was passing by, gave me her bottled mineral water so I can rinse my mouth.

I consider people who at the moment of other people’s need extend their hand, as angels. And, these people do not wear barong tagalog or neckties. They do not get off cars, and they do not smell strongly of perfumes or colognes. These are ordinary people who are even willing to part with some of their money and valuables to help complete strangers.

It seems that God is sending a strong message that help in times of need, come in the simplest way…not in fancifully gilded boxes. And, when we receive one, we should pass it on.

The Malunggay Tree

The Malunggay Tree

By Apolinario Villalobos

 

I have a friend who is 78 years old and lives near a slum. By slum, I mean, the “houses” of the informal settlers are the lean-to type…leaning on the high concrete fence of a compound. I estimated the number of small shacks to be about forty. Across the street where the informal settlers live was the house of my friend whom I met in an occasion hosted by his nephew whom I knew. For the duration of the party, he just stayed alone in a corner, obviously aloof. We became acquaintance when I helped him with his juice, the glass of which he could barely hold due to his shaky hand. He found out about my writing and he got interested when I told him that I am also into biography writing. He set a meeting at his house for the following week.

 

His house, unrenovated despite its antiquity was protected with a fence made of cyclone wire. I noticed the malunggay tree standing majestically in one corner, heavy with the elongated fruit and dense with leaves. I mentioned this to him, in admiration. He told me that he planned to cut it down because he had no use for it anyway. He lived alone, being a widower and his three children, all with families of their own were in the United States where he also lived for a while after his retirement. A housekeeper who doubled as laundrywoman visited him three times a week. He cooked his own food.

 

While having coffee, he told me about his interest to have his biography written down for perpetuation. I learned that he was a retired general. I told him about the difficulty of its publication if he wanted it that way because some people who hated the man he worked for were still alive. When he said that it would just be for the consumption of his family, I agreed to do the project. After closing the deal with him, I promised to be back the following day to start my interview and checking on whatever he has about his life that were still in his file.

 

On my way out to the main street, I passed by the makeshift shacks, outside one of which was a group of men enjoying rounds of gin. They invited me and the thick accent of the guy who asked me join them, made me presume that they were Visayans. I refused the drink but offered to buy another bottle of gin. I found out that they were from Samar. And, when they found out that I came from the house of the “matandang masungit” (snooty old man), they got curious how I was able to get his trust when he could not even part with a few stems of his malunggay. I was surprised by this revelation, obviously too, they hated the man.

 

During my meeting with my new friend the following day, I dissuaded him from cutting down his malunggay tree. I told him that Visayans consider it as a “goodwill tree” aside from being a “reservoir” of health benefits. I shared with him all I know about the benefits that could be derived from the tree, most especially, if he would share it with his Visayan neighbors. I asked him if it was okey that I just trim the tree and for him to allow me to distribute the stems and fruits among his neighbors. He agreed. I immediately asked for a bolo and started the job. It took me less than a hour to reduce its height, so that its leafy stems and fruits could be easily harvested later on. I brought the stems to my friends in the slum to be divided among them. I asked those present to go back with me to the house of my friend so that they could thank him personally on behalf of the rest of their neighbors. Before I left my friend that afternoon, I planted the rest of the cuttings along the length of the fence.

 

Every time I visited my friend for the duration of the biography project, I would cook malunggay for him that he appreciated. I did not tell him what his neighbors told me about their impression of him as being snooty. Meanwhile, I asked his neighbors to be nice to him. To make my friend feel at ease with his newfound friends, I would invite some of them to cook Visayan dishes for our lunch. He loved the “ flying fish kinilaw ” (sashimi or fresh flying fish marinated in vinegar, ginger and soy sauce). I finished writing his biography in two months. My friend learned to trust his neighbors, such that, on weekends, some of their kids helped him with the cleaning of his surroundings and garden, for a fee.

 

Sharing breeds goodwill, and that is how the malunggay tree played its role. By the way, in some countries, malunggay is called “moringa”.