Ang Pagkatamasa o Pagkamaaksaya ng Maraming Pilipino

Ang Pagkatamasa o Pagkamaaksaya ng Maraming Pilipino

Ni Apolinario Villalobos

 

Hindi ko maunawaan kung bakit may mga Pilipinong napakayabang sa pagtira ng pagkain…mga tamasa na isang buwisit na ugali. Kapag kumain sa mga restaurant o maski sa maliit na karinderya, buong yabang silang nagtitira ng iisang kutsarang kanin na pang-isang subo at ulam na pang-dalawang subo na lang.

 

Tulad na lang ng isang estudyanteng kumain sa katabing mesa ko sa isang kainan ng pastil, na inayos pa ang iniwang pagkain na para bang ipinapakita sa ibang kostumer ang kanyang kayabangan.  Hindi pwedeng idahilan ang hindi pagiging masarap ng itinirang piniritong itlog na ang halaga ay Php10 dahil kung nagawa niyang kainin ang kalahati ay bakit hindi niya pinagtiyagaang isubo ang kapiranggot na natira? Ang isang balot naman ng pastil ay Php10 at kakaunti lang kung tutuusin subalit nagawa pa ng tamasang estudyante ang magtira. Sa isang mall naman, halos kalahati pa ng chiffon cake naman at kalahating bote ng Coke ang itinira ng isa pang estudyante. Mas may konsiyensiya ang lady guard na nagtabi sa natirang cake para ibigay sa kaibigang Badjao na nanghihingi ng natirang pagkain sa mga kainan. Nakakalungkot ang nasaksihan ko dahil  mga estudyante pa ang nag-aksaya ng pagkain….mga umaasa sa perang pinaghirapang kitain ng kanilang mga magulang. Sa porma ng mga estudyanteng nag-aksaya, hindi masasabing sila ay mayaman.

 

Sa mga bahay, may mga magulang na sa halip na maging huwaran sa pagtitipid upang hindi makapag-aksaya ng pagkain, ay sila mismo ang nagpapakita ng magaspang na ugali. Sa halip na mag-recycle ng mga natirang pagkain, diretso sa basurahan o sa butas ng lababo ang mga natirang pagkain. Ang iba naman ay nagtatabi nga ng mga tirang pagkain sa ref pero kinakalimutan naman hanggang tuluyang masira. Ang mga gulay na bahagya lang ang pagkalanta ay itinatapon na. Kahit nakikita nilang nag-aaksaya ang mga anak ng pagkain ay hinahayaan nila.

 

Maraming kababayan ang halos hindi makakain kahit isang beses isang araw at ang iba naman, kung hindi mangalkal sa basurahan ay walang naipapanlaman sa sikmura…pinapagpag ang langgam o dumi sa natirang sandwich o tinapay o di kaya ay nilulutong batsoy ang mga buto ng fried chicken na may nakadikit pang laman.

 

Dahil sa dami ng naaaksayang pagkain, nagkakaroon ng chain reaction na ang resulta ay pagsirit ng kanilang mga presyo. Napapag-aralan ang katotohanang ito sa mga silid-aralan…KUNG ITINUTURO NG MGA GURO.

Ed Palomado and His ANGEL’S FOODS AND SPEECH COMPLEX

Ed Palomado and His ANGEL’S FOODS AND SPEECH COMPLEX

In Tacurong City

By Apolinario Villalobos

 

I knew him since high school days as a hardworking student who consistently exerted an effort to be part of various extra-curricular activities due to his oozing self-confidence. Volunteerism was innate in his character as he likewise, unselfishly did his best to contribute for the success of projects in which he was involved. He even tried the terpsichorean group when he joined our Choreographers’ Club under the tutelage of Mrs. Ching Romero and Mrs. Leonor Pagunsan. Among those whom I could recall who were members aside from me and Ed were, Homero Palatolon, the late Hernanie Baclaan, Domingo Cargo, Ruel Lucentales, Ed Collado, Ming Barnachea, Jaime de la Rosa, Baltazar Subando, the late Jaime Mariῆas, Leo Villalobos, Cirilo Baldonado, Pedrito Oani, Ramon Laforteza, Rommel Angel, and Eduardo Nanalis.

 

Upon graduating from college , he worked for the newly-opened Metrobank in our town and also tried teaching, but finally, decided to open the first-ever speech clinic for the whole region of southern Mindanao that includes the provinces of South Cotabato, Sarangani, Sultan Kudarat and cities of General Santos and Koronadal, as well as Tacurong which was yet, a town then. The clinic was based in the latter, with the structure seemed to float in the midst of newly-opened subdivisions and rice fields, far from downtown. Clearly, it was a financial risk on his part, but he went ahead because he wanted to help the young of the region improve their communications skill.

 

His hard-earned savings went to the initially, box-type structure that housed the speech clinic, the procurement of several units of desk-top computers and high-tech gadgets to ensure an effective tutorial program. The project was a dream- come- true for Ed, as he loved public speaking. He did not pursue masters in any field related to the trade that he chose, learning the ropes by self-study, instead.

 

Despite the distance from the downtown area, the speech clinic grew in popularity by word of mouth. Electric power was also intermittent during the time, so that the comfort of students was jeopardized. Nevertheless, both students and proprietor persisted. In time, the clinic trained local talents as well as those from neighboring areas, and who were sent by their respective school to compete in inter-school public speaking competitions….and almost always, they would come home victorious.

 

Ed confided that their family love food and cooking so that when he saw an opportunity to diversify, he chose catering and hosting of social activities. He expanded the speech clinic facilities to include a pictorial corner in the garden, a big banquet area and air-conditioned mini-auditorium fitted with high-tech gadgets. Locals and patrons from neighboring towns were delighted so that in no time, the ANGEL’S FOODS AND PALOMADO SPEECH COMPLEX became deluged with reservations. Families, as well as, students who graduated from the different schools in the city also held their reunions in the complex. Even government agencies that held seminars found the facilities amenable, as could be gleaned from their comments.

 

When I visited the complex lately, summer classes for kids were ongoing. From the auditorium I could hear youthful voices with American accent delivering elocution pieces. Ed, himself, opened the classes with initial amplified tutorials.

 

When finally, we had a serious chat in his office, he told me about his long list of reservations and his schedule of procurements for the things that he would need to satisfy the requirements of patrons whose reservations were made months ahead of their scheduled activities. The whole of May is filled with scheduled activities. He spoke in slowly-spoken words and low-tone because of a stroke that made him bed-ridden for several months. The unfortunate occurrence bloated his monthly personal expense by more than Php20,000 due to the drugs that  he needed for recuperation and maintenance of a feeble health. Instead of pitying him, I admired his persistence to walk slowly on his own, without even the help of a cane, while his left hand limply rested on his side.

 

But the most that I admire in his person is his big heart because of the extended family that he maintains, and consisting of relatives, the young ones of which, being sent to school as far as Davao city. To reciprocate his kindness, they help him in the operation of the food and speech clinic complex.

 

The Most Benevolent must have let him live longer because of his advocacy founded on unselfish compassion!

Ang Mga Tirang Pagkain Pagkatapos ng New Year

ANG MGA TIRANG PAGKAIN

PAGKATAPOS NG NEW YEAR

Ni Apolinario Villalobos

 

Ang mga tirang pagkain sa halip na itambak sa kainan ng aso o pusa na hindi naman nila nauubos ay pwedeng ilagay sa freezer. Diyan magagamit ang kapakinabangan ng mga ni-recycle na plastic containers o bags na naitabi natin pagkatapos linisin. Kahit isang platitong pansit lang ang natira ay pwedeng itabi at pwedeng ihalo sa sinangag na kaning natira din at inilagay pa rin sa freezer o di kaya ay gawing lumpiang prito. Ang mga kakaning gawa sa malagkit kaya tumitigas kinabukasan ay pwede ring ilagay sa freezer at kung gustong kainin uli ay pwedeng isapaw sa sinaing kung walang oven toaster. Ang mga gulay na ginawang pandekorasyon ay pwede ring ilagay sa freezer o di kaya ay igisa upang maging “sawsawan”. Dapat alalahaning ang mga natirang pagkain ay hindi nakalalason basta hindi lang panis.

 

Ang paraan ng pagpapasalamat sa Diyos dahil sa mga biyayang natanggap natin ay hindi lang sa pamamagitan ng dasal, kundi pati na rin sa pagiging masinop at maingat sa mga ito, sa halip na maging palamara sa pagtapon ng mga labis na pagkain.

 

Ano kaya ang mararamdaman mo kung nakita mo sa basurahan ang ibinigay mong pagkain sa isang kapitbahay na halos hindi nabawasan o di kaya ay sa kainan ng kanilang aso? Sa inis mo, siguradong hindi ka na uulit sa pagbigay. Ganyan din siguro ang dahilan kung bakit abut-abot ang mga kalamidad na nadadanasan natin dahil hindi tayo maingat sa mga biyayang ibinigay sa atin. Dahil sa mga bagyo at baha ay apektado ang pagtanim ng palay at gulay, pati ang mga isdang nahuhuli sa ilog at dagat.

 

Ang mga bagay sa mundo ay hindi dapat abusuhin, kasama na diyan ang pagkain. Hindi dapat pa-pilosopong sabihin ng iba na okey lang magtapon ng tirang pinakbet, halimbawa, dahil nakakapitas naman uli ng gulay sa likuran ng bahay o nakakahingi uli sa kapitbahay. Pero, hindi nila naisip na ang pinitas na talbos o dahon mula sa tanim ay kawalan nito ng mga bahagi na dapat ay nakakatulong sa paggawa ng pagkain ng buong halaman, mula sa sikat ng araw. Kung palagi namang bibili sa palengke ng mga iluluto dahil hindi nagtatabi ng natirang pagkain, siguradong lalaki ang “demand” sa mga ito, kaya tataas ang presyo, bukod pa diyan ang panahong nagugugol sa pagpunta sa palengke at perang nagagastos.

 

Kapag tumaas ang mga presyo ng bilihin at ang suweldo ay hindi naman, ang tawag diyan ay “trahedya dahil sa kahangalan ng tao”. Ang lakas ng loob nating magreklamo gayong may kasalanan din pala tayo!

 

Resourcefulness in Cookery

Resourcefulness in Cookery

By Apolinario Villalobos

 

By the time we have grown old, we must have tasted plenty of dishes, some of which we have learned to like and craved to taste again while disdained by others, that we do not even want to imagine them. And, from those exposures, we are supposed to have learned how to prepare what we like best.  Those who are creative enough may have come up with their own based on what they have tasted using occidental and oriental ingredients to come up with a “fusion cuisine”, or just any that are available.

 

Delectability of foods may be enhanced by the color that they assume when cooked, ready for the taking. For this, some people use roots, seeds, and leaves to add color to their dishes, such as Valenciana rice (arroz Valenciana), Java, and Mindanao rice that are colored yellow using turmeric root or powder. The adobo in some regions of the Philippines is colored red due to “achuete” (istiwitis in Ilonggo). The beef curry of the Tausugs is dark-colored akin to “dinuguan”, due to the milk of the coconut meat “burnt” by roasting before it is shredded.

 

Another come-on of the dish is its aroma that tickles the palate. Herbs and spices are employed in this regard. Pasta dishes, especially, spaghetti becomes more scrumptious if sprinkled with sparsely and thyme, or oregano. Herbs hide and preserve meat…this is the reason why the spices of the orient were so longed-for by Europeans during the time when Spain, Holland, England, and Portugal dominated the maritime exploration of the vast oceans in their search for the “spice islands” in the East.

 

Then, there’s the presentation of the dish. High-end restaurants, in trying to have an exotic ambience, serve food on coconut shells, banana leaves, iron dish for sizzling preparations, earthen pot, etc. The way, even the simple steamed rice as the center piece of the dining is presented counts a lot, too. Roasted suckling pig served on the dining table is always with an apple or orange in its gaping mouth, and the whole glistening roasted carcass is surrounded with other fruits and greens.

 

But my most memorable fried rice was served in a coffee mug. It was simply cooked with small bits of carrots, onion, roasted garlic and an added flavor which could be the secret of my host..  It was served to me by Tiya Prax Lapuz, wife of Tiyo Mending Lapuz, pioneer settlers of Tacurong. Despite my having just taken breakfast when I visited them for an interview on their experiences as they embarked on a journey from Luzon to Cotabato, I delightedly finished the fried rice to the last morsel downed with a cup of coffee.

 

As a race known for innovation, we should come up with more dishes based on locally available ingredients. We should not look down to our herbs and spices. Our vegetables can compare well with the imported, and with that, regional dishes can be “fused” with twists, and which can then, be served during special occasions. We should not be limited to spaghetti topped with ground meat and canned tomato sauce or pancit.

 

Pastil: Versatile One-dish Meal of Muslim Filipinos

Pastil: versatile one dish meal

Of Muslim Filipinos          

By Apolinario Villalobos

 

If you have ventured into a Muslim community, you may notice a delicacy neatly wrapped in a banana leaf. It is called “pastil”, a special kind of rice with a spoonful of viand on top– either fish or chicken. While the fish takes a shorter time to cook, the shredded chicken takes more, for as long as two to three hours to ensure its softness. The fish is flavored with “palapa”, a hot chili and shallot- based condiment, while the chicken is cooked in its own oil enhanced with a small amount of coconut or vegetable oil, toasted garlic, and with shallot and hot chili as optional ingredients.

 

In Manila, the place to go for this one-dish meal is the Islamic Center in Quiapo. While it can be partaken as is, some prefer to have other dish to go with it. At the Islamic Center’s halal carinderias and sidewalk eateries, the choices for other main dishes are chunks of young jackfruit cooked in coconut milk, red beans in coconut milk, broiled tuna, mudfish or tilapia, boiled eggs, stir-fried vegetables in herbs, and chicken cooked in thick coconut milk.

 

For dessert, one can have the Muslim version of “fruit salad” which is a soupy combination of gelatin and fruits in season flavored with milk and sweetened with brown sugar. It is different from the “dry” version of fruit salad which is topped with ice cream and shaved ice.

 

Variably, “pastil” is also called “patil” in other parts of Muslim Mindanao, and the preparation varies according to the added spice or condiment. The price however, does not vary, as the price is  fixed at ten pesos per wrap.

Ang Malaking Puso ni Baby Eugenio…may karinderya sa Fort Santiago (Intramuros, Manila)

Ang Malaking Puso ni Baby Eugenio

…may karinderya sa Fort Santiago (Intramuros)

Ni Apolinario Villalobos

 

Sa unang tingin, aakalaing suplada si Baby dahil tisayin ang mukha at halos hindi ngumingiti, subalit kapag nakausap na ay saka pa lang makikita ang tunay niyang pagkatao – malumanay magsalita at hindi man ngumingiti ng todo ay madadama sa kanyang pananalita ang kababaan ng loob.

 

Nang umagang napasyal ako sa Fort Santiago, napadaan muna ako sa kanyang karinderya sa gate ng parking lot at habang nagkakape ako ay biglang napunta ang usapan namin tungkol sa buhay, lalo na ang kanyang mga karanasan sa pagpalipat-lipat ng puwesto. Ayon sa kanya, dati ay isa siyang typical na sidewalk vendor dahil nagtitinda siya sa mga maluluwag na puwesto tulad ng nasa likod ng Immigration Bureau, Ancar Building, gilid ng Jollibee at UPL Building, hanggang sa natiyempuhan niya ang puwesto sa gate ng parking lot ng Fort Santiago. Nalula ako nang sabihin niyang 46,000 pesos ang upa niya sa isang buwan sa puwesto. Upang makahabol sa bayarin, maliban sa pagluluto ng mga ulam, tsitserya, kape, soft drinks, at biscuit, ay pinangasiwaan na rin niya ang pag-asikaso sa parking lot.

 

Habang tinutulungan siya ng hipag niyang si Bing sa pagluluto at pagsisilbi sa mga customer, tumutulong naman si Arbi na anak ni Bing sa pag-asikaso sa parking lot. Pero kapag kasagsagan na ng pagsilbi ng pagkain at iba pang mga gawain sa karinderya ay saka naglalabasan ang iba pang umaalalay kay Baby.

 

Mabuti na lang at medyo nakuha ko ang kalooban at tiwala ni Baby kaya maluwag siyang nagkuwento tungkol sa buhay niya. Ang asawa na dati ay nagtatrabaho sa National Treasury, ngayon ay nagpapahinga na lang sa bahay dahil humina ang katawan at nagpapa-dialysis isang beses isang linggo. Sa kabuuhan, dalawampu’t apat ang nasa kalinga ni Baby – mga tinutulungan niya at bilang ganti ay tumutulong din sa kanya. Anim dati ang anak niya, subalit namatay ang panganay na kambal, kaya ang natira ay apat.

 

Labing-siyam na taong gulang si Baby ng mag-asawa. Tubong Masantol, Pampanga, siya ay nakipagsapalaran sa Maynila hanggang sa magkaroon ng pamilya. Ang nakakabilib ay ang ibinahagi niya sa aking kuwento tungkol sa mga taga-ibang probinsiyang nakipagsapalaran sa Maynila na ang iba ay mga seafarer na umistambay habang naghihintay ng tawag mula sa inaaplayang manning agency para sumakay sa barko, at kanyang kinalinga. Sa Intramuros ay marami ang ganitong mga nakikipagsapalaran sa Maynila dahil hindi kalayuan sa Fort Santiago ay ang opisina ng union nila. Marami ring mga manning agencies ng seafarers sa loob ng Intramuros. Upang makalibre sa tirahan at pagkain ay tumutulong-tulong sila sa karinderya, hanggang sa sila ay makasakay ng barko. Ang ibang seafarers na galing sa probinsiya ay napansin kong umiistambay naman sa Luneta o di kaya ay sa isang lugar na itinalaga sa kanila, sa labas ng National Library of the Philippines.

 

Ano pa nga ba at ang karinderya ni Baby ay mistulang “halfway home” o “bahay-kalinga” ng mga probinsiyanong seafarers. Hindi na maalala ni Baby kung ilan na ang kanyang natulungan na ang ibang nakakaalala sa kanyang kabutihan ay bumabalik upang magpasalamat, subalit ang iba naman ay tuluyang nakalimot sa minsan ay tinirhan nilang karinderya sa Fort Santiago. Nangyari ang ganitong pagkakawanggawa sa loob ng limang taon hanggang ngayon, sapul nang siya ay mapapuwesto sa bukana ng Fort Santiago.

 

Para kay Baby, na ngayon ay 58 taong gulang, pangkaraniwan na sa kanya ang pag-alalay sa kapwa o maging maluwag sa kanilang pangangailangan. Napatunayan ko ito nang biglang may lumapit sa kanya upang magtanong kung pwede silang kumain sa karinderya subalit hindi bibili ng pagkain dahil may baon sila. Walang patumpik-tumpik na pumayag si Baby, kahit pa sinabi ng nagpaalam na dalawampu sila. Ibig sabihin ay gagamitin nila lahat ng mesa at silya, kaya walang magagamit ang mga kostumer. Pero bale-wala kay Baby ang lahat…okey pa rin sa kanya. Mabuti na lang at napansin ng hipag niya na ang porma ng grupo ay parang sasali sa programa para kay Jose Rizal dahil nang araw na yon, December 30, ay paggunita ng kanyang kamatayan, kaya iminungkahi niya sa lider ng grupo na upang hindi sila mahirapan ay sa piknikan, sa loob na mismo ng Fort Santiago sila kumain dahil mas presko at marami ring mesa at upuan, at ang lalong mahalaga ay ilang hakbang na lang sila sa lugar na pagdadausan ng programa kung saan sila ay kasali.

 

Ibinahagi ni Baby na hindi man siya mayaman sa pera, ay mayaman naman siya sa pakisama. Natutuwa na siya sa sitwasyon niyang ganoon. Mahalaga sa kanya ang pagtulong sa kapwa bilang pasasalamat sa Diyos dahil sa ibinigay sa kanyang mga biyaya. Nakapagpundar na silang mag-asawa ng isang bahay na katamtaman lang ang laki sa Molino, Bacoor City (Cavite).

Ang Tao, Kalinisan, Pagkain, at Iba Pa

Ang Tao, Kalinisan, Pagkain, at Iba Pa

Ni Apolinario Villalobos

 

Hindi maganda sa isang tao ang sobra-sobrang pagiging malinis, kaya makakita lang ng pagala-galang inosenteng ipis ay animo naholdap na kung magsisigaw. Hindi masama ang maging malinis sa paligid, lalo na sa tahanan at katawan. Dapat lang nating alalahanin na lahat ng bagay, mabuti man, ay may limitasyon, tulad ng pag-inom ng gamot at pagkain. Ang binabakuna sa katawan ng tao upang magkaroon ito ng panlaban sa virus na nagiging sanhi ng iba’t ibang uri ng sakit ay virus din, kaya ang unang epekto nito ay pagkakaroon ng lagnat hanggang “masanay” ang katawan sa pagkakaroon nito. Ibig sabihin, may mga mikrobyo ding napapakinabangan ng tao, kahit ang mga ito ay itinuturing na marumi at salot.

 

May isa akong kaibigan na sa sobrang kalinisan sa bahay ay palaging pinapansin ang nalulugas na buhok ng kanyang misis kaya tuwing magsusuklay ito ay sinusundan niya at pinupulot ang mga buhok na nalalaglag sa sahig. Isang beses sinabihan uli niya ang kanyang misis ng, “o, marami na namang buhok ang nalugas mula sa ulo mo”. Napuno na yata ang misis kaya sinagot niya ang mister ng, “mabuti…ipunin mo para maihalo sa scrambled eggs bukas!”. Pinayuhan ko ang kaibigan ko na hindi tinatanggap sa korte ang nalulugas na buhok ng asawa na kumakalat sa sahig bilang dahilan ng annulment ng kasal, nang minsang humingi siya sa akin ng payo. Sa halip ay sinabihan ko siyang kumbinsihin ang asawang magpakalbo upang maibili niya ng maraming wig na iba’t iba ang pagkaayos at kulay para umayon sa kanyang mood! Hindi ko na nakita ang kaibigan ko… sana hindi sinaksak ng misis!

 

May mag-asawa naman akong kilala na dati ay bugnutin pero hinayaan ko na lang dahil parehong mahigit 70 na ang edad. Pero nang makita ko uli ay sila pa ang unang bumati sa akin. Nang tanungin ko kung ano ang pagbabago sa buhay nila, ang sabi nila, “hindi na kami madalas maglinis ng bahay”. Noon kasi habang naglilinis sila ng bahay ay minumura nila ang alikabok, at maghapon silang nakasimangot lalo pa at nakikita nila ang pagkakalat ng dalawang apo. Nadiskubre din nila na mula noong hindi na sila madalas maglinis, tuwing umaga ay may dalawa hanggang tatlong ipis silang nakikita na nagkikisay. Sabi ko sa kanila ay malamang na-“suffocate” o nalason ng naipong alikabok sa sahig ang mga ipis na ginagapangan nila. Dagdag- paliwanag ko pa ay, kaya siguro mas gustong manirahan ng ipis sa cabinet at mga sulok ay dahil wala halos alikabok sa mga ito. Bilang payo, sinabihan ko silang mag-ball room dancing na rin.

 

Maraming ospital na hi-tech ang naglilipana ngayon saan mang panig ng mundo, kasama na diyan ang Pilipinas at nagpapataasan pa ng singil. Dahil sa kamahalan ng kanilang singil, ang nakakakaya lang magpa-admit ay mayayaman, na ang kadalasang sakit ay sa puso, kanser at iba pang sakit na pangmayaman.  Subali’t hindi maipagkakaila na ang mga sakit na nabanggit ay nakukuha rin sa mga “maruming pagkain”. Ito yong mga pagkaing ipinagbawal na nga ng doctor ay patuloy pa ring kinakain. Alam na ng lahat kung ano ang mga “maruming” pagkain kaya kalabisan na kung babanggitin ko pa. Upang pabalik-balik sa mga doktor ang mga pasyente, siyempre dahil sa kikitain mula sa mahal na konsultasyon, sinasabihan na lang nila ang mga ito na kumain ng mga dapat ay bawal na pagkain “in moderation”, o hinay-hinay, o paunti-unti. Obviously, ay upang hindi bigla ang pag-goodbye sa mundo….at tulad ng nabanggit na, tuloy pa rin ang mahal na konsultasyon!

 

Ang industriya sa paggawa ng mga pagkaing dapat ay “moderate” lang daw kung kainin ay tuloy sa paglago at pagkita ng limpak-limpak upang  masupurtahan naman ang gobyerno sa pamamagitan ng buwis na binabayad nila. Ang ilang mababanggit na produkto ay processed foods na may salitre o preservative, maraming asin, food coloring, na tulad ng hot dog, corned beef,  bacon, ham, smoked fish, at mga inuming may kulay at artipisyal na lasa.

 

Sa puntong ito, gustong ipakita ng mga Tsino na nangunguna sila sa lahat ng bagay kaya pati ang paggawa ng nakalalasong artificial na bigas, sotanghon, alak, at pati ang itinanim na ngang bawang ay inaabunuhan din ng isang uri ng fertilizer na nakakalason sa tao, upang maging “matibay” at hindi mabulok agad sa imbakan. Ang masama lang, artificial at nilason na nga ang mga pagkain ay nakikipagsabwatan pa ang mga Tsino sa mga walang puso at konsiyensiyang mangangalakal sa Pilipinas upang maipuslit ang mga ito kaya hindi napapatawan ng karampatang buwis. Kung sa bagay, paano nga namang maipapadaan sa legal na proseso ang mga produktong bawal?  Maliban lang siyempre…. kung palulusutin naman ng mga buwaya at buwitre sa Customs!

 

Ang legal namang buwis na nalilikom ay ginagamit ng gobyerno sa mga proyektong kailangan ng bansa at mga mamamayan sa pangkalahatan. Kaya masasabing may pakinabang din pala ang paggawa ng pagkaing unti-unting pumapatay sa tao…. isang paraan nga lang ng pagsi-self annihilate o pagpapakamatay…. upang makontrol ang paglobo ng populasyon…na ang ibang paraan ay giyera, kalamidad tulad ng bagyo, baha, lindol, at matinding tag-tuyot!

 

Kung hindi dahil sa nabanggit na mga paraan, baka pati sa tuktok ng mga bulkan ay may mga condominium at subdivision dahil sa dami ng mga taong aabutin ng mahigit 100 taong gulang bago mamatay…at  baka biglang mawala ang wildlife na magiging delicacy na rin dahil sa kakulangan ng pagkain…at baka magiging bahagi na rin ng pagkain ng tao ang minatamis na mga dahon at balat ng kahoy!

 

Sa Tsina ay delicacy ang talampakan ng oso o bear. Sana ang magagaling na Tsinong chef ay makadiskubre ng masasarap na recipe para sa buwaya, buwitre, at hunyango…marami kasi nito sa Pilipinas para mapandagdag sa pagkain ng mga Pilipinong nagugutom dahil ninanakaw ng mga walang kaluluwa ang pera ng bayan!

 

Ang Simpleng Karinderya ni Aling Myrna sa “LTO” – Imus City

Ang Simpleng Karinderya

Ni Aling Myrna (Sanchez)  sa “LTO”- Imus City

Ni Apolinario Villalobos

 

Hindi kailangang maraming nakadispley na paninda upang magpa-impress ang may-ari ng isang karinderya o sari-sari store. Ang karaniwang pagkakamali ng mga namumuhunan ng maliit ay ang kagustuhan nilang kumita agad ng malaki kaya pilit na pinupuno ang puwesto upang magpa-impress ganoong ang katotohanan ay matumal o mahina ang bentahan. Upang magawa ito ay nangungutang sila.  Okey lang sana kung sari-sari store dahil puwede pang tumagal ng ilang araw o kahit buwan ang mga kalakal nal hindi mabili bago maramdaman ang pagkalugi, subalit agarang kalugian naman ang epekto nito sa karinderya dahil sa hindi naubos na mga ulam sa maghapon.

 

Hindi makakamit ng isang negosyo ang tagumpay sa dami ng mga naka-display kung ang layunin ay magpa-impress lang. Dapat i-angkop sa kinaroroonan ng ngegosyo ang dami ng kalakal na binebenta. Napatunayan ito ni Aling Myrna, may-ari ng isang maliit na karinderya. Ang puwesto niya ay nasa bukana ng Government Center ng Imus City o mas kilalang “LTO” dahil ang unang nagbukas ng opisina dito ay ang Land Transportation Office. Nasa lugar na ito ang Cavite State University – Imus, Postal Office, Imus City Jail, mga korte, at Law Offices.

 

Nadiskubre ko ang karinderya isang umagang naghanap ako ng abogado sa lugar na nabanggit. Dahil maaga pa, naghanap ako ng isang tindahan na nagtitinda ng kape. Nakita ko ang maliit na karinderya na nasa isang “sulok”, isang tahimik na puwesto. Nang umagang yon, tatlong ulam ang nakalatag – pritong itlog, bistek/tapa (shredded beef). Maya-maya pa ay may mga dumating na estudyante upang magpabalot ng ulam. Nagulat ako nang malaman kong maliban sa murang halaga ng ulam na Php30 bawat order (ang standard ay Php35 hanggang Php40), at kanin na Php9 bawat order (ang standard ay Php10 hanggang Php12), ay may student discount pa!

 

Ang mga ulam na paninda ni Aling Myna ay kinikilala na ngayon sa local culinary world na “pagkaing Caviteἧo”. Sa kabila ng mura niyang paninda, hindi siya nalulugi dahil dinadaan niya sa dami ng namimili, isang sistema ng mga negosyanteng Intsik. Marami siyang suki dahil ang kanyang mga paninda ay hindi kapareho ng mga tinitinda ng iba pang karinderya na ang layo sa kanya ay ilang metro lang. Ang ibang mga karinderya ay marami ding katulong, samantalang siya ay wala maliban sa kanyang anak, kaya kontrolado niya ang operasyon, at higit sa lahat ay nakakatipid siya dahil wala siyang sinisuwelduhan. Upang makatipid sa tubig, ang mga platito at pinggan ay binabalot na niya ng plastic na itinatapon pagkatapos na pagkainan. Walang pinag-iba sa pagbalot niya ng ulam at kanin na pang-take out ang sistema. Ang hinuhugasan na lang niyang mabuti ay mga kubyertos at baso. Nakatipid na siya sa oras ay nakatulong pa siya sa pagtitipid ng tubig lalo na ngayong tag-init!

 

Lalo akong nagulat nang sabihin niyang tumagal siya sa negosyong pagkakarinderya sa loob ng halos pitong taon. Ang nakakatuwa ay ang sinabi niyang may mga dating estudyante na first year college pa lang ay suki na niya haggang magtapos ng kolehiyo sa Cavite State University. Ang iba naman, kahit graduate na, pero napapadaan sa lugar na yon ng Imus ay nagpapabalot ng bistek/tapa o adobo upang mai-take home. Maliban sa mga estudyante ay marami rin siyang suking empleyado ng gobyerno.

 

Pagtitiyaga ang puhunan ni Aling Myrna sa pagka-karinderya kaya malayo sa isip niya ang style ng ibang negosyanteng gustong kumita agad ng malaki. Malaking bagay din ang nabubukod-tangi niyang mga “ulam-Cavite” kaya binabalik-balikan. Mistulang family bonding din ang paghahanda ng mga itinitinda niyang ulam dahil ang isa niyang anak na lalaki ang nagluluto ng mga ito na dinadala sa puwesto nang maaga upang maibenta sa mga estudyanteng dumadating alas-siyete pa lang ng umaga. Bago magtanghali ay dinadagsa na siya ng mga suki kaya halos hindi sila magkasya sa mga mesa na ang iba ay hinahabungan laban sa init ng araw.

 

Nakita ko sa mukha ni Aling Myrna na nag-eenjoy siya sa pagtinda ng ulam kaya hindi ko man tinanong kung tatagal siya sa larangang ito ng negosyo, naramdaman ko nang umagang yon na maaaring mangyari…. dahil isa siyang larawan ng tagumpay na ang bigay sa kanya ay kasiyahan kahit hindi limpak-limpak ang kita!

More on Herbal Remedies and Philippine Vegetables…that I personally tried

More on Herbal Remedies and Philippine Vegetables

…that I personally tried

By Apolinario Villalobos

I would just like to emphasize that discipline is very necessary if one shall try herbal remedies which require consistently patient preparation. On the other, conviction resulting from “conversion” to the nutritional benefits of Philippine indigenous vegetables is necessary before one can make the edible leaves and roots part of his or her diet – for consistency’s sake. The following are enhancements to what I have already written on this subject:

MALUNGGAY (MORINGA) – this plant is a “must” in every Filipino’s yard;  for those living in the city, it can be planted in plastic containers that saw good old days as “water bottles” on dispensers; the juice of the mashed leaves can stop bleeding even of open wounds in seconds; the dried seeds can lower the level of bad cholesterol; one of the discoveries of archaeologists in Africa were several thousand year-old water jars with dry malunggay seeds at the bottom, proof that the seeds were used as anti-bacterial; it is considered as among the “miracle” plants, infused by nature with plenty of nutrients, that is why, it is being used as enhancer for instant noodles and rice porridge to make them healthy, and fed to the children in feeding programs; it is not bitter as many people believe; the leaves can be air-dried, crumpled or powdered and stored; a teaspoon in powder form can be added to a mug of coffee, while the crushed  dried leaves can be added in pasta sauce, as well as, vegetable dishes, especially, monggo, or in fried rice.

SOFT, YOUNG GUAVA LEAVES – in my earlier blog, I forgot to mention that the guava leaves tea can alleviate the diabetes; the finely chopped young leaves can be added to salads, to lessen the tangy taste and odor of onion; it is suggested that the tea be always ready on hand as an after-meal deodorizer of the mouth; the fruit, I still maintain, to be more laden with vitamin c than citrus; my day is not complete until I drink at least two mugs of this tea.

LEMON GRASS (TANGLAD) – this herb can be frozen even for one month (I have tried it), but first, each root with stem must be cleaned thoroughly and entwined or interlaced before being kept in a plastic bag, to save on space in the freezer; the tea can alleviate colds aside from purportedly weakening cancer cells; before the “guyabano craze” hit the herb market, lemon grass was already very popular in Europe; an Israeli travel agent enhances his Holy Land package tours for Europeans by offering a side trip to a “desert  garden” for unlimited cups of lemon grass tea;

PAPAYA – the green fruit is full of vitamin C and has anti-cancer properties; the leaf has similar use as “tawa-tawa” grass, as the tea from the boiled leaf can increase the red blood cell count of the dengue victim; the ripe fruit can give one comfort in moving his or her bowel; the seeds can be dried, peeled and eaten as they are also full of nutrients; the dried seeds can also be added to guyabano and other leave to be boiled into tea.

LUPỘ – this is a wild indigenous vegetable more known among the Ilonggos, and lately, found to have anti-cancer properties, as just like the turmeric, it also blocks the passage of food to the cancer cells, thereby, starving them; it grows in rice fields and swamps; the vegetable can combine well with mongo or any fish dish, especially, milk fish or bangus.

CHILI – strengthens the immune system; its ‘hotness’, however, poses a problem to those who are suffering from hemorrhoid; if it cannot be avoided by people with the mentioned problem, suggested is drinking plenty of water to dilute the “hot substance” of the fruit, after meal; in my case, I add plenty of pounded fresh chili to the jar of salt, bottles of olive oil, canola oil, and palm oil to make them really hot; I add at least two spoons of dry chili flakes in any dish, or sprinkle them on fried rice, and instant noodles; I also add chili flakes to tomato sauce for my pasta;

PERIWINKLE (PAGATPAT) – the tea from boiled leaves can cure cancer as supported by testimonies of patients who got cured of breast cancer after religiously drinking tea from boiled leaves; it is really bitter, but if only for its medicinal value, one should endure the taste which I am doing, as the bitterness also neutralizes the sugar level in the blood; the tea cleanses the kidney; suggested intake is every other day of the week.

AMPALAYA (BITTER GOURD) – the sliced vegetable must not be mashed in salt and squeezed of its bitter juice as it becomes useless; the best way to lessen or remove the bitter taste is just to soak the sliced gourd in cold or iced water for about ten minutes – do not squeeze, just put the slices in a colander and allow them to drain; the fruit and leaves of this vegetable can prevent diabetes.

The Philippines is so blessed by Nature with plenty of plants with edible fruits, shoots, leaves and even flowers. Unfortunately, because of the “colonial mentality” that developed with the arrival of the Spanish and American colonizers, many of the Filipinos forgot about them or worse, refuse to eat them, in favor of the “western” vegetables such as cabbage potato, and many others, although, considered as nutritious, too, but comparably expensive. This mentality sort of, got worsened lately, with the influx of imported vegetables and fruits from other countries, especially, China and the United States. There is no question about the nutrients found in the imported vegetables and fruits. What I am driving at here, is that indigenous vegetables and fruit trees can be planted in our yard or any vacant lot! Can the same be done to the imported “food stuff” that may have been sprayed with insecticide to preserve them while in transit?

Why Filipino Foods are not Popular Abroad Compared to those of other Asians’

Why Filipino Foods are not Popular Abroad

Compared to those of other Asians’

By Apolinario Villalobos

To put a straight answer to the question….it’s because names of Filipino foods in classy restaurants are “proudly” in Spanish or French, unlike those of other countries with authentic native names. As we know, people of other nations, especially those in the west, prefer the exotic, the native…and not what they already have in their country. So, in their desire to try something exotic, they would go to Korean, Japanese, Indonesian and Thai restaurants for a taste of Asia.

I am expressing this concern after reading an article in a weekend supplement of a broadsheet about a Filipino cook who has gone places, and the write-up is complete with photos of recipes that are his masterpieces – all with French names, though prepared with native ingredients! Filipino cooks who prefer to be called “chefs”, are obviously, so ashamed to name their dishes based on the main ingredient that they use. Perhaps, they should name, for instance, snail cooked in coconut milk, just as “ginataang kuhol”, the fern tops salad as “kinilaw na pako”, the “pinakbet” as just that, as named, coconut pith salad, as “kinilaw na ubod ng niyog”, misua soup as “sopas na misua” instead of “angel’s hair soup”, etc. There is, however, a problem with the “bird’s nest soup” that should be named “sinopas na laway ng ibon”.

There are a few Filipinos based in other countries, and who have ventured into the restaurant business, but most still prefer to hide their Filipino identity by using foreign-sounding names for their establishment, afraid that they will not attract customers, other than fellow Filipinos. Most also prefer to offer Mediterranean dishes introduced by the Spanish colonizers in the Philippines, such as the “arroz Valenciana”, “chorizo”, “estofado”, etc. when these can be prepared the Filipino way and given Filipino names. The hypocritical effort is obviously, an acrid residue of colonial mentality.

It is interesting to note that, in Arab countries, “saluyot” is used as an ingredient in spicy chicken curry, but in our country, only the lowly Filipinos eat the said vegetable, despite the already known fact, that it can prevent diabetes. A classy Chinese restaurant in Manila serves “alugbate” as an appetizer, but again, only mostly Visayans appreciate the said vegetable which is also known as Madagascar spinach or Chinese spinach, and those who cook it, know only of monggo as the appropriate taste enhancer. Still in the Middle East, one way to prepare eggplant is to sauté it in oil and spices until it becomes mushy, which then, is eaten with bread. But in the Philippines, despite the abundance of eggplant, what most Filipinos know as a dish for it is “tortang talong” or an ingredient in “pinakbet”, or an insignificant ingredient in “achara” or pickles, and still for the lowly, “binagoongang talong” or just “inihaw na talong”.

In Thai restaurants, they serve “bagoong rice” with thin slices of green mango and toasted dried krill (alamang) or baby shrimps on the side. Filipinos love it, but local carinderias do not serve them or only very few even attempt to cook it at home, despite the availability of ingredients in wet markets. Still, Filipinos do not mind paying for the pricey Thai coffee, although, it is just an ordinary black coffee mixed with “condensed milk”, that can be prepared at home. And, to top it all, the mentioned offerings are listed in the menu with Thai names!

So far, only the street food vendors are bold enough to give their palatable goodies “exotic” names, such as ‘adidas” for chicken feet, IUD for chicken intestine, “pares” for soupy mixture of shredded beef, cow skin, chili flakes, soy sauce, and toasted garlic – paired with quick-cooked fried rice.

When Fiilipinos have foreign visitors, they are brought to classy restaurants, unless the latter request for something local. Oftentimes, no initiative is taken by most Filipinos to introduce what are ours. A classic attempt, however, was made by a Filipina when she brought her German guest to a mall and went to the Filipino section for candied tamarind. While picking up a pack, the host was proudly talking about the fruit as being abundant in the Philippines. When the guest looked at the label, she saw a “Made in China” printed prominently as the source of the product!….well, at least the proud Filipina tried.