Ang Laptop Kong Bungi…ka-partner ko sa pagbatikos at pagpuri

Ang Laptop Kong Bungi

…ka-partner ko sa pagbatikos at pagpuri

Ni Apolinario Villalobos

 

Wala siyang teklado para sa letrang “M” subalit subok ang tibay dahil kahit bahayan ng langgam ang mga kalamnan ay hindi sumusurender maski pa maghapong gamitin. Ilang taon din siyang nagtiis sa pagtipa ko sa teklado ng kanyang mga letra at simbolo, yon nga lang, pagdating sa bunging bahagi para sa letrang “M” ay kailangang maingat ang aking pagpindot. Malaki ang utang na loob ko sa laptop na ito dahil lahat ng mga saloobin ko ay kinakaya niyang ipunin…i-absorb, kaya siguro kung mayroon lang siyang bituka baka palagi siyang nagsusuka, o di kaya kung may puso, ay matagal na siyang na-heart attack. Kahit halos mamuwalan na siya sa mga pinapakain kong nakakasuka at nakaka-heart attack na mga isyu, ay hindi siya nanghihina man lang.

 

Ang problema lang ay ang colonial niyang mentality dahil may mga salitang Pilipino na pinagpipilitan niyang baybayin sa Ingles kaya kailangan kong basahin nang paulit-ulit ang mga naisulat niya upang ang “namin” ay hindi maging “naming”, o di kaya ang “hindi maging” ay hindi maging “hind imaging”, ang “letra” ay hindi maging “letre”, at marami pang ibang salitang Pilipino na tinatarantado niya….sutil kasi.

 

Minsan ko na rin siyang nadunggol dahil sa sobrang antok nang bumagsak ang noo ko sa kanya, subalit hindi siya nagreklamo kahit sa pamamagitan ng pag-kuryente man lang sa akin. Nalaman kong nasaktan ko siya nang maramdaman ko sa aking pisngi ang kanyang pag-overheat makalipas ang dalawang oras ng pagkakatulog. Literally, I slept on my laptop! Siguro kung nakakatawa lang ang butiki ay hinalakhakan na ako dahil sa hindi kalayuan ay may nakita akong dalawa na halos hindi gumagalaw dahil siguro nagulat, pero nagpulasan nang tiningnan ko sila ng masama.

 

Hindi mitsa ng buhay ko ang aking mahal na laptop dahil old-fashion siya, luma na kasi, kaya kahit bitbitin ko siyang hubad, ibig sabihin ay hindi nakalagay sa bag, walang magkaka-interes. Parang babae rin na dahil naitatago ng pagka-old fashion ang kanyang ganda, siya ay malayo sa posibilidad na magahasa! Kaya ang mga babae ay hindi dapat magpakita ng motibo o pag-anyaya upang magahasa…magpaka-simple o magpaka-old fashion din kahit minsan….maliban na lang ang mga desperada!

 

Para ring tao ang aking laptop na nag-undergo ng operasyon at pagtapal dahil marami na rin siyang diperensiya maliban sa pagkabungi. Ang dating ayaw pumermanenteng pagtayo ng screen kaya nilalagyan ko pa ng suporta sa likod, ay naremedyuhan ng isang doktor ng mga laptop – may ginalaw sa kasu-kasuan o joints nito kaya nakakatayo na ngayon nang tiyeso. Ang dating sugat sa gilid dahil nabasag ay natapalan na rin ng karton kaya ngayon ay buo na siya – good as new!

 

Ang kuwento ng laptop ko ay maihahalintulad din sa kuwento ng alagang hayop na pinagkakautangan dapat ng loob ng nag-aalaga dahil sa dulot nilang therapeutic relief, o di kaya ay iba pang bagay na napakinabangan para sa araw-araw na pamumuhay. May utang na loob tayo sa kanila. Hindi sila dapat binabale-wala nang basta-basta pagkatapos pagsawaan o kapag nagkaroon ng bago, lalo na ngayong pasko.

 

Hindi din dapat ganyan ang mag-asawa na pagkalipas ng maraming taon ay basta na lang makaramdam ng pagkasawa sa isa’t isa, kaya nagkakanya-kanya na sa pagrampa upang maghanap ng ibang mapagparausan. O di kaya ay ibang mga anak na pagkatapos iluwal ng ina at palakihin ng ama ay walang pakundangan kung sila ay balewalain o ikahiya sa ibang tao dahil walang pinag-aralan o di kaya ay hindi maganda o guwapo tulad ng mga magulang ng mga kaibigan nila, o di kaya ay amoy pawis dahil sa pagtinda sa palengke, hindi tulad ng magulang ng classmate nila na nagtatrabaho sa aircon na opisina.

 

Pairalin natin ang utang na loob. Magbago tayo….bilang pasalubong sa bagong taong 2016!

 

 

 

Napansin ko lang…

Napansin ko lang….

ni Apolinario Villalobos

 

 

Bago ako nag-facebook at nagbukas ng iba pang websites, sa email ako umasa sa pagbabahagi ng mga isinulat ko. Napansin ko kasing may nagpapadala sa akin ng mga salawikain, tula/poem, at mga kuwento sa email, kaya naisip ko na baka kumalat din ang mga isinulat ko sa tulong nila. May mga messages pang idinidikit ang mga nagpapadala na: “great essay for our spiritual growth”, “nice essay, please share with friends”, “great message in poetry to help the distressed”, etc. Napansin kong ang mga ipinapadala nila ay isinulat ng mga foreigner. Okey lang yong quotes galing sa Bibliya.  Nagkaroon ako ng ideya na sumubok magpadala sa mga ka-email ng mga ginawa ko – maraming beses…sa awa ng Diyos ay may pumansin at ako ay natuwa – dahil marami sila, more than one…. apat sila!

 

May isang kaibigan na nag-suggest na gumawa ako ng poem tungkol sa pakikipagkapwa pero ang ilagay kong pangalan bilang author ay ka-email niyang manunulat din pero Amerikano, na pumayag naman pagkatapos marinig ang layunin namin. Bago ko ikinalat, pinadala ko muna sa Amerikano ang poem para sa approval niya. At tulad ng inaasahan, medyo marami ang pumansin at malugod pang nagkomento, ibig sabihin ay binigyan nila ng pansin ang poem dahil siguro foreigner ang sumulat.  Mula noon hindi na ako nagpadala ng mga ginawa ko via email.

 

Napansin ko rin na habang lumalawak at nagiging prangka ang ibinabahagi ko, unti-unti ring nababawasan ang mga kaibigan ko. Noong mga araw na limitado sa kalikasan, buhay ng tao, at pagtulong sa kapwa na may kasamang spiritual message ang poems, tula, at sanaysay na ibinabahagi ko sa facebook, may” ilang” pumupuri at nagla-like man lang. Yong iba ngang inaasahan kong mga “kaibigan” na makakapansin ay ni hindi nagpaparamdam kung nababasa nila, ganoong may facebook naman sila at naka-public naman ako. Kung sabagay karapatan nilang hindi mag-like o mag-comment kung ayaw nila sa mga isinulat ko lalo pa siguro at natumbok sila ng message kaya guilty at nagalit sa akin. Subalit ang matinding kaplastikan ay kung sabihin nila sa akin kung mag-usap kami sa cellphone o magkita na, “ang galing mo”…para tuloy gusto ko silang sagutin ng, “neknek mo!” Ilan lang naman sila na ganito ang ugaling nabisto ko.

 

Nang isama ko sa mga isinusulat ko ang korapsyon sa pulitika at edukasyon, at pagbatikos sa mga pekeng Kristiyano, ang iilan na nga lang na nagla-like ay nawala pa…subali’t sa awa ng Diyos ay napalitan naman ng iilan pa rin, na sa tingin ko ay may mas malawak na pang-unawa. May kapwa ko blogger na tumulong sa akin sa pagbukas ng ibang sites upang malagyan ng mga ibinabahagi ko pagkatapos niyang marinig ang kuwento ko, sayang din naman daw kasi kung sa facebook lang ako maglalagay.

 

Ang ikinababahala ko lang ay baka lumalaganap na itong sakit sa ugali na gusto kong tawaging “crab mentality syndrome” na laganap din sa mga opisina at umaatake sa mga empleyadong umaasa lang sa paninira ng co-employees at paninipsip sa boss upang umasenso. Isa rin siguro itong sakit na gusto kong tawaging “not me syndrome” na umaatake sa mga mapagkunwaring natumbok na ng pangungunsiyensiya ay deny to death pa rin.

 

Subalit nauunawaan ko pa rin na ang facebook ay para lang dapat sa mga “photos”. Sa pangalan ng site na “facebook” ay dapat nga lang talaga na para ito sa mga “retrato ng mukha”, pero pinalusutan ng mga gustong mag-share ng quotes kaya ini-frame nila ang mga ito. At, ito ang inaasahan ng ilang mga “viewers”, hindi “readers”. Napansin ko lang naman…kaya titigil na ako at baka may atakehin na sa puso dahil sa sobrang inis!

Maawain, Maunawain, Mahiyain, at Mapagmalasakit ang Wikang Pilipino

Maawain, Maunawain, Mahiyain, at Mapagmalasakit

ang Wikang Filipino

Ni Apolinario Villalobos

 

Ang wikang Filipino ay mayroong mga katagang “medyo” (it seems), “hindi gaano” (not much of…), at “siguro” (sort of, maybe). Ang mga katagang yan ang nagpapalambot ng kahulugan ng nga pantukoy na kataga, tulad ng “pangit”, “mapait”, “mabaho”, “masama”, atbp. Hindi maunawaan kung bakit nahihiya ang Pilipino sa diretsahang pagbigkas ng mga pantukoy na kahit masamang pakinggan ay totoo naman.

 

Kawalan ng katapatan para sa isang tao ang hindi pagsasabi ng totoo na dapat sana ay nakakatulong sa pinagsasabihan upang matutong tumanggap ng katotohanan kung napatunayan naman, at upang magbago siya kung kailangan. Sa isyu ng kagandahan o kapangitan batay sa mapagkunwaring batayan, alam naman ng lahat kung ano ang “kagandahan ng kalooban” at “panlabas na kagandahan”. Upang hindi lumabas na nagsisinungaling, huwag na lang magbanggit ng katagang “ganda” o “gwapo” kung may mga nakikinig na mga taong hindi naman talaga guwapo o maganda…huwag rin magbanggit ng katagang “pangit”, kung dudugtungan din lang ng “medyo”, at pampalubag ng kalooban na “nasa kalooban ang kagandahan ng tao”.

 

Kung talagang korap ang isang pulitiko, diretsahan nang sabihin ito. Huwang nang magpaikot-ikot pa dahil lamang nakikinabang din pala ang nagsasalita pagdating ng panahong nagkakabentahan ng boto. (Pareho lang pala sila!) Kung talagang maganda ang isang babae, sabihin din ito ng buong katapatan upang hindi mapagsabihang naiinggit lang ang nagsasalita kaya nag-aalangan siya sa pagpuri.

 

Maraming taga- media ang mahilig din sa paggamit ng “medyo” kung sila ay bumabatikos ng ibang tao, lalo na mga pulitiko. Ang nakalimutan nila ay walang “medyo” sa kasong libel, kaya gumamit man sila o hindi nito sa hindi nila mapatunayang bintang, kakasuhan pa rin sila, kaya, lubus-lubusin na nila kung matapang sila. Ang mga harap-harapan namang pinupuri na matalino, subalit mahiyain, ay namumula pang sasagot ng: “medyo lang po”. Kung sabihan namang pagbutihin pa ang ipinapakitang galing, sumasama naman ang loob dahil mahirap daw i-satisfy ang naghuhusga.

 

Kahit walang patumangga ang kurakutan sa gobyerno na nagresulta sa kahirapan ay lumalabas pa rin ang  “ medyo” tuwing may iniinterbyu. Tulad nang interbyuhin sa radyo ang isang nanay na tinanong kung nahihirapan sila sa buhay. Sinagot niya ito ng matamis na “medyo”. Ayaw niya sigurong marinig sya ng mga kapitbahay nila at malaman na talagang naghihirap ang kanyang pamilya, dahil hindi naman ito ang pinapakita niya kahit tadtad na sila ng utang. Dahil “siguro” dito, ang mga wala namang budhing pulitiko at opisyal ng gobyerno ay talagang nilubos na ang pagnanakaw…with true feelings pa…talagang wagas sa kalooban! Samantala, ang mga kinukunan naman ng retrato na mga taga- iskwater, ay pabebe pang nagpo-pose!

Life and Writing

Life and Writing
By Apolinario Villalobos

Life and writing are similar on the aspects of their inception, mid-activities, and culmination.

There is pain felt as the womb pulsates, while the new life therein tries to manifest itself to the world. There is pain, too, in the head of the writer that throbs with effort as he struggles on how to start a sentence.

Relief is felt by the mother when the bundle of new life finally makes it out to enjoy its firs whiff of air. Relief is felt, too, by the writer as the first word comes out of his head to trigger the avalanche of more words that shall comprise a literary expression.

As the child grows enjoying life, he or she is guided by the parents, institutions and established norms so that he or she becomes a virtuous member of the society. On the other hand, as the writer progresses, set norms and ethics, as well as, his own style guide him to ensure that the outcome of his effort becomes satisfactory.

In life, it is difficult to “call it quits”, especially, as one enjoys life no end. But the onset cannot be prevented, as sometimes, it is unexpected – caused by an accident. Normally, though, it should come with old age or disease.

The writer, meanwhile, has to allow a ‘twist” to conclude what he is doing. Or, gracefully allow the avalanche of words to be exhausted, naturally, and spell the end.

As with living… writing can also be difficult.

Writing and I…or how I persist as a non-conformist to literary norms and rules

Writing and I
…or how I persist as non-conformist
to literary norms and rules
by Apolinario Villalobos

This share will, I hope, help others to realize that they, too, have the gift of writing. Style, though, in writing varies according to the temperament of the person. Once others realize this, I hope that they will begin to express themselves using this age-old mental instrument.

Good thing that the age of blogging has at last arrived…as with it, different kinds of literary statements have also been boldly manifested. For the sake of grades, however, the traditional teachings are being endured by students. But, once they have graduated, they go on a rampage of expressing themselves literarily with a vengeance. I am doing it myself, although, it took some time before I finally stamped my own statement in the different literary expressions that I have made, be they in poetry or prose.

When I was in high school, I always had to argue with my English teacher about my habit of beginning some sentences in my essays with “And” and “Although”. For her it was a big NO, NO, which was of course very right based on traditional English grammar. Due to my persistence, she gave me low ratings, although my materials were better than those of my classmates. Many years later, she transferred to Manila and earned respect as an educator in a certain district. That time, she also came across my contributions in broadsheets and magazines, and learned about my job in a reputable company. She invited me as one of the judges when she chaired the Committee of the district that organized an essay and poetry writing contest. I was elated, as it was an indication of her acceptance at last, of my literary “style”.

I am most indebted to a former boss, Vic Bernardino, in Philippine Airlines who tolerated my style when he trusted me with the job of editing the travel magazine of our department, the TOPIC Magazine. He was, himself a writer in his own right. The publication promoted the touristic areas, activities and facilities all over the country, as the company’s contribution to the government’s effort in jacking up inbound tourist movement. As the magazine was in black and white, I had to be colorfully descriptive in what I featured. I realized later that in my sincere attempt to deliver what were expected of me, I had overstressed some of my presentations. Fortunately, I found out that such style is what feature magazine writers are using today. Had my boss called my attention to what I was doing, part of my innate skill would have been suppressed.

Writing is an art and liberal expression of one’s feelings, as well as, instrument in releasing what are in the mind. My views regarding this matter may not conform to what are found in the books. In poetry for instance, I maintain that expression should not only be in written form but also through facial expressions. Of course, fingers and hands can help. Movement of the eyes could mean something poetically, even the contortion of the lips, or the raising of eyebrows. It is then, up to the one who perceives to fully utilize his poetic imagination to understand the message.

My being a non-conformist to traditional and bookish grammar is such that I do not observe the basics – rhyme and meter. But, sometimes I give rhyme the chance to seep in subtly by using words that “seem” to sound alike. As for meter, I totally disregard it, for I even start my poem sometimes, with just a single word, and employ dots to indicate suspense. I came across so many non-conformist styles in blog sites and current poetry books that the traditional writers may view as trash. For me, however, the essence of writing is freedom of expression, so nobody has the right to say that one is wrong in his style, especially, in poetry, as it is tantamount to curtailing his freedom.

Today, not only are poems recited, but also rapped in the accompaniment of tapping or clicking fingers. That again is an indication of the richness of poetry as a literary form of expression which can be transposed comfortably into music, and maybe not yet in English grammar books. An artist can also easily transform a simple and monotonous poem into a musical rendition. This is the full manifestation of what was meant by the traditionalists as “poem with sing-song cadence”.

Finally, on how to start, my suggestion is with conviction…with boldness, and generous imagination.

Ang Pagsi-share ng mga Ideya sa Iba…sa pamamagitan ng blogging

Ang Pagsi-share ng mga Ideya sa Iba
…sa pamamagitan ng blogging
Ni Apolinario Villalobos

Marami na ang nagtanong kung saan daw ako kumukuha ng mga ideya upang i-develop at mai-share sa iba sa pamamagitan ng blogging. Ang sagot ko ay marami akong pinagkukunan, tulad ng mga nabibitawang salita ng kausap ko, mga nakikita ko sa paligid – bagay man ito o pangyayari, mga napapanaginipan ko, mga nakaka-inspire na ginagawa ng ibang tao, Bibliya, at lalo na diksiyonaryo kung saan ay maraming salita na relevant para sa isang paksa.

Alam kong kaya rin ng iba ang ginagawa ko, pero sa sarili nilang style. Ang problema lang ay takot silang maglabas at baka sila ma-criticize, dahil baka daw mali ang English at Tagalog, ang paglagay ng kudlit, ng tuldok, etc. Hindi dapat ganoon ang attitude. Ganoon pa man, marami pa rin akong nadidiskubre na magaling, gamit ang kanilang style tulad ng isang taga-UP na follower ko sa isang site. Akala ko ay estudyante dahil boyish ang mukha, pero yon pala ay may Doctor’s degree! Akala ko pa ay nagri-review lang ng mga librong binibenta niya sa internet, yon pala ay book writer na kinapapalooban ng mga isinulat niyang blogs sa sarili niyang style – mga ilang linya na nakakatawa pero may malalim na mensahe between the lines….yon lang! Inipon niya upang maging libro.

Marami nang Pilipino ang hindi gumagamit ng “diretsong” Tagalog, maski nga sarili nilang salita sa probinsiya. Ang Tagalog ay may halo nang mga English na salita, inispel lang sa Tagalog. Ang Bisaya ay may mga Tagalog na ring salita, pati na ang ibang dialects. Ganoon na kayaman ang ating wika at mga regional dialects kaya ang Pambansang Wika ay tinawag na ring Filipino, subalit hindi pa rin maiwasang matawag sa dati na “Pilipino”.

Ang English ay ganoon na rin…marami na itong hybrid na mga salitang modern kung ituring, lalo na kung mga Pilipino ang gumamit. Halimbawa ay ang hindi na pag-conjugate sa ibang salitang verb. Tulad ng salitang “invite”….sa halip na sabihing, “thank you for the invitation”, ay sinasabi nang “thank you for the invite”. Kung dati, hindi pwedeng umpisahan ang sentence ng “and”, ngayon ay pwede na. Kung minsan sa halip na gumamit ako ng “at”, ang ginagamit ko ay tatlong tuldok na magkakasunod. Inuumpisahan ko rin kung minsan ang sentence ng tatlong tuldok upang palabasing dramatic at bitin ang sentence.

Pero, kung hindi talaga maiiwasan ang pagkakamali ng spelling, pwedeng idahilan na lang ang palyadong keyboard ng computer, lalo na kung nagsusulat sa Tagalog dahil pinipilit ng computer na ispelingin ang ibang salitang Tagalog sa English kaya dinudugtungan nito ng mga letra. Kaya kung minsan sa pagmamadali ko ay nakakaligtaan ko tuloy na balikan upang ayusin ang mga salitang dinugtungan ng computer ng iba pang letra upang mabasa sa paraang English!

Huwag ikahiya ang sariling style sa pagsulat. Yong isang kaibigan kong nasa Amerika, kung mag-blog, dire-diretso, kung baga sa driver ay pag-jingle lang ang pahinga. Pero marami ang nag-aapreciate dahil kung sa isang bulsa ay namimintog sa laman ang mga bina-blog niya. Maingat din siya sa mga ginagamit na salita dahil refined ang kanyang pagkatao. Kung minsan pa nga ay cellphone lang ang gamit niya sa pag-blog pero dahil sa tiyaga ay nairaraos niya ang kanyang passion na mag-share. Ayaw lang niyang ipabanggit ang pangalan niyang “Ding”, kaya nga ingat na ingat ako at baka magalit siya sa akin!….oooppppps!

Ang mga blogger ay nagtutulungan sa isa’t isa sa pamamagitan ng “sharing” o paglilipat ng blogs ng iba sa sarili nilang site. Kaya huwag isiping ito ay pangongopya o plagiarism. Ang paghanap ng makabuluhang blog upang maipamahagi ay binabatay sa isip o ideya ng nagsi-share. Dahil gusto ng nag-share ang nai-share niyang blog, para na rin niyang ideya ito – naunahan lang siya ng iba. Kaya nga may expression na, “…ah, oo nga ano!”. Para bang binuhay lang ng nai-share niyang blog ang “natutulog” na ideya sa utak niya. Ganoon lang…kaya sa mga nagsi-share, ituloy nyo lang!

Ang pagla-like ng blog ay tanda ng pakiki-ayon kaya lumalabas na ang nag-like ay siya na ring gumawa ng blog, lalo na ang nag-comment upang ma-enhance o ma-improve ang blog. Ibig sabihin may mga ideyang hindi nailabas ng blogger na nasa isip ng commentor…na lalong ikinaganda ng blog!

Kung hindi naman mahilig magsulat, pwede na ring i-share ang mga nilulutong pagkain upang maturuan ang viewers na walang alam gawin kundi kumain, at upang hindi alipustahin ng mga mister na naghahanap ng mga pagkaing lutong-bahay. Maganda ring i-share ang mga litrato ng masasayang yugto ng buhay – nakaraan man o kasalukuyan lalo na ng pamilya, upang ipaalam sa iba na mahalaga sa buhay natin ang magpakita ng pagkakuntento sa ibinigay sa atin ng Diyos.

Ang ibang bloggers ay nagsi-share ng mga kaalaman sa kalusugan, pagkain, mga bakasyunan, hotel, at marami pang iba tungkol sa buhay ng tao. Ano pa nga ba at dahil abot-kamay na natin ang isang instrumento upang makatulong sa kapwa, dapat ay huwag nang palampasin pa ito.