Kung Babaguhin ang Ugali, Isama na rin ang Pananaw sa Buhay

Kung Babaguhin ang Ugali, Isama na rin ang Pananaw sa Buhay

Ni Apolinario Villalobos

 

Walang silbi ang pagbago ng pagkatao kung ugali lang ang magbabagong anyo, at ang pananaw sa buhay ay hindi. Ang isang halimbawa ay ang pagbago ng isang lasenggo na nabawasan nga ang pag-inom ng alak subalit hindi pa rin naniniwala sa kahalagahan ng pag-impok para sa kinabukasan….kaya kahit hindi na lasenggo, ay bulagsak pa rin sa pera. Ang ugali ng tao ay tungkol sa mga nakasanayang gawin at sabihin. Kung ang isang tao ay hindi na nga nagmumura pero mapanira pa rin ng kapwa, wala ring silbi an kanyang pagbabago.

 

May mga ugali ring mahirap baguhin dahil lulutang at lulutang ang likas na nakagawiang hindi kayang takpan ng pagpapaka-plastik o pagkukunwari. May mga taong sensitibo sa ugali ng iba kaya nararamdaman nila kung bukal sa kalooban ang sinasabi ng mga kausap nila dahil naipagkakanulo o betrayed sila ng ekspresyon ng kanilang mukha, at kahit ng simpleng galaw ng mata…sa Ingles, ito ang tinatawag na “body language”.

 

Ang paniniwala ay nagsisimula sa isip ng tao at ito ang nagpapakilos ng iba’t ibang bahagi ng katawan. Dalawang lakas ang nakakaapekta sa isip – positibo at negatibo….sa simpleng salita – mabuti at masama. Kung hindi tutugma ang ikinikilos ng isang tao sa kanyang iniisip, “nadudulas” siya sa pagsalita, na kung sa Ingles ay tinatawag na “slip of the tongue”. Ang tawag sa pilit na pagtatakip ng tunay na ugali ay pagkukunwari.

 

Upang maging kapani-paniwala ang pagbabago na ginagawa tuwing Holy Week at Bagong Taon, piliin ang mga ugaling “kayang baguhin”. Hindi kailangang mag-ambisyong maging santo o santa ang isang tao upang mabago ang masama niyang ugali. Kahit hindi siyento por siyentong mababago ang masamang ugali ng isang tao, basta aminin niyang siya ay talagang masama, ito ay katanggap-tanggap na, dahil nangangahulugang alam niya kung ano ang dapat baguhin sa kanyang pagkatao. Sa ganyang paraan, kahit papaano ay mauunawaan ang kanyang pagpipilit  kaysa naman siya ay magpaka-plastik pero madalas namang madulas!!!

The Vicious Cycle of Progress and Poverty

The Vicious Cycle of Progress and Poverty

By Apolinario Villalobos

 

Poverty is a mean excuse to do things for easy money by the weak in spirit. But the strong are ready to go hungry in the name of ideals and principles. The exploiters use poverty in blackmailing the unfortunates, one result of which is the dirty election due to rampant vote buying.

 

Exploitation of the illiterates and impoverished also result to virtual land grabbing because they are made to “sell” their ancestral domains to rich real estate developers at below  the decent value level. As subdivisions, golf courses and resorts sprout, the displaced former landowners and the fortune-seekers from other parts of the country huddle in not so far depressed areas with many of them working as low-waged employees of the mentioned business institutions that sprouted.

 

Poverty is the corner where the impoverished are pushed to make a choice between death and survival. Also, when the government alleges progress, poverty trails a few steps behind. Along this line, poverty breeds animosity in a community, especially, on matters of politics. In this regard, while some members of the community are ready to sell their soul for a few pesos in exchange for their vote, others are steadfast in protecting theirs which has always been viewed as a “sacred” right. Even some of the clerics of the Catholic Church have joined the confusion by counseling their members to accept the bribe but vote according to their conscience.

 

As soon as the corrupt candidates are finally put in place, thanks to the rampant vote-buying, in no time at all, they start to engage in schemes designed to insure the “return of their investment”. Projects that involve infrastructures are conceived, supposedly to carry on the “progress”…the bigger project, the better, as assurance for fat commissions. The worst scheme is connivance with non-governmental organizations for ghost projects. While all these things are going on, the suffering constituents see around them towering manifestations of progress in the shadow of which, they cringe in poverty.

 

Progress and poverty are the two forces that push each other to create the never ending loop that goes round and round…a never-ending cycle that plagues the people of the third-world countries such as the Philippines, and the culprit are the “investors” – exploiting nations that promise comfort in exchange for “developments”. Yet, despite the prevailing realities of the time, the rest of third-world nations still bite the bait.

Fr. Joseph Borreros and his Journey through Life

Fr. Joseph Borreros and his Journey through Life

…from a struggling student assistant

to an Orthodox priest, and educator with Divine guidance

By Apolinario Villalobos

 

As a youth, he was among the wave of adventurous migrants from Panay Island, particularly, Dao, Capiz who came to Cotabato. He found his place in the Tacurong Pilot School as a Grade Six pupil in 1961. His family lived in the market of the town which that time was just weaned as a barrio of Buluan. He continued his studies at the Magsaysay Memorial Colleges of the same town. In college, he took up a pre-Law course at the University of San Agustin in Iloilo City but failed to pursue it when he succumbed to a sickness.

 

He went back to Tacurong and took up Bachelor of Arts in Notre Dame of Tacurong College. To support his studies, he worked as a janitor and later as Library Assistant in the same school. That was during the directorship of Fr. Robert Sullivan, OMI, a kind Irish priest. After his graduation, he taught at the Notre Dame of Lagao in General Santos, South Cotabato for three years.

 

In 1973 he got interned at the Marist Novitiate in Tamontaka, Cotabato City, and professed temporarily in 1975 during which he was assigned as a Marist Brother at the Notre Dame of Marbel Boys’ Department (Marbel is now known as Koronadal City). From Marbel, he was sent back to the Notre Dame of Lagao.

 

In 1976, he left the religious congregation of Marist Brothers, but was taken in by Bishop Reginald Artiss, CP, the bishop of Koronadal, to assist in the establishment of the Christian Formation Center which was located at the back of the cathedral. For two years, he went around the parishes and diocese covered by the authority of Bishop Artiss in training members of the Kriska Alagad, Lay Cooperatos, as well as, in establishing Basic Christian Communities.

 

As Bishop Artiss perceived his potential as a cleric, he was sent to the Regional Major Seminary of Mindanao in Catalunan Grande, Davao City. Fortunately, due to his extensive and intensive pastoral formation background, he was privileged to skip subjects related to it. After four years of theological studies at the said seminary, he was ordained as a priest on April 1, 1982 by Bishop Guttierez, DD, of Koronadal. His first assignment was the parish of Sta. Cruz , formerly politically under South Cotabato, but today, that of Sarangani Province.

 

In 1985, he was a “floating” priest, awaiting appointment as Superintendent of Diocesan schools and temporarily established his residency at Our Lady of Parish in Polomolok, South Cotabato with the late Fr. Godofredo Maghanoy. The following year, he was finally designated to the mentioned position which he held for three years.

 

In 1989, he went on a study leave to take up Masters of Science in Educational Management at the De La Salle University in Manila which he finished in 1991. Two years later, he was about to finish his Doctorate in Religious Education pending the completion of his dissertation under the guidance of Bro. Andrew Gonzalez, FSC, but failed to do so due to an important and life-turning decision….to have a family and develop a Non-Government Organization. Driven by his new-found advocacy in life, he worked as Coordinator of the Community Volunteers’ Program under the Council of People’s Development, a Pastoral NGO of Bishop Labayen for three years in Infanta, Quezon.

 

From 1995 to 2004, he was with the Philippine Partnership for the Development of Human Resources in Rural Areas (PhilDHRRA) as a Monitoring Officer of the projects in governance. While with the said NGO, he studied Orthodoxy theology on his own, a week after which, he was consecrated by His Holiness Patriarch Bartholomew at the Orthodox Cathedral located at Sucat, Paraἧaque, Metro Manila.

 

He was inspired to bring along his former 61 parishioners in Maricaban, a depressed area in Pasay City when he presented himself and his family to Fr. Philemon Castro, parish priest of the Annunciation Orthodox Cathedral in Paraἧaque. Like him, he found his former flock to be also journeying spiritually. After several months of catechism, they were accepted to the Orthodox Church. They were further accepted by the former Metropolitan Nikitas Lulias of Hongkong and Southeast Asia.  A little later, Fr. Joseph was ordained to the Minor Orders as “Reader”, for which he started to render regular duty at the Cathedral on Sundays which did not affect his NGO-related activities.

 

He was asked to leave his NGO responsibilities in 2004, in exchange for which he was sent to Greece to serve as a full worker in the Ministry – live with the monks of the Monastery of St. Nicholas of Barson in Tripoli, southern Greece. Afterwards he was sent back to the Philippines to do catechesis in different mission areas, particularly, in Laguna, Sorsogon and Masbate.

 

In 2006, he was ordained to the Orthodox priesthood and assigned under the Omophorion of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople which is presently headed by His All Holiness Patriarch Bartholomew, Successor to the Apostolic Throne of St. Andre, the first-called apostle.

 

In 2009, he did mission work in Lake Sebu, South Cotabato. Until today, he carries the same responsibilities but the area expanded to include SOCSKSARGEN area (South Cotabato, Sultan Kudarat, Sarangani and General Santos), as well as, Davao del Sur.

 

To date, he was able to firmly establish three communities, such as: Holy Resurrection Orthodox Community in Lake Sebu; St. Isidore of Chios Orthodox Community in San Guillermo, Hagonoy, Davao del Sur; and Apostles St. Andrew and James Orthodox Community in Kisulan, Kiblawan, Davao del Sur.

 

Aside from taking care of the Sacramental life of the faithful, his mission work also includes values formation of students. Two particular schools that are benefiting from this are the Marvelous College of Technology, Inc. in Koronadal City, and Pag-asa Wisdom Institute in Bagumbayan, Sultan Kudarat where he also serves as Principal. According to Fr. Joseph, the two institutions are community-centered, privately-owned, mission-oriented and most especially, cater to the less in life but with a strong desire to overcome their socio-economic barriers.

 

Fr. Joseph and his family live at the Theotokos Orthodox Mission Center in Surallah, and which also serves as the nucleus of his mission works. His life is typically austere as shown by the structure that accommodates his flock during worship days. The same character also defines the rest of the “chapels” throughout the areas that he covers. But since there are other things that his Mission needs, he unabashedly appeals to the “mission-minded souls to help in their capacity, sustain, strengthen, so that it will grow with flourish for the glory of God”.

 

Fr. Joseph, as an ordained Orthodox priest has been given the name, “Panharios”.

 

For those who are interested to reach out to Fr. Joseph, his address is at:

Theotokos Orthodox Mission Center

120 Dagohoy St., Zone 5

Surallah, South Cotabato

Philippines

 

Email: theotokos_mission@haoo.com

Cellphone: 09165433001

 

Ang Department of Social Welfare…kaylan kaya magpapakatotoo?

Ang Department of Social Welfare

…kaylan kaya magpapakatotoo?

Ni Apolinario Villalobos

 

Kaylan lang ay bumulaga sa buong Pilipinas ang balita tungkol sa nadiskubreng 20 sakong relief packs na ibinaon sa isang lugar ng Dagami, Leyte na inilaan dapat sa mga biktima ng bagyong Yolanda. Ang mga relief packs at sako ay may tatak ng DSW at ang masama, mag-iimbistiga daw ang ahensiya pero ang resulta ay ilalabas sa susunod na buwan!…ibig sabihin ay Enero 2016! Ganoon na ba kabagal kung kumilos ang gobyerno? Nang nakawin naman ang mga relief sa isang bodega sa Cebu noong nakaraang taon at nakunan pa ng video, inimbistigahan din daw, pero inabot na ng mahigit isang taon ay wala pa ring narinig tungkol dito. Malinaw na kaya malakas ang loob ng mga kawatan sa gobyerno ay parang may nagkukunsinti sa katiwaliang ito dahil wala man lang napaparusahan…na dapat ay saklaw ng batas tungkol sa “command responsibility”.

 

Ang pagkasinungaling ng DSW ay lumilitaw na naman dahil sa kabila ng sinasabi ng kalihim nito mismo na si Dinky Soliman na “inililigtas” lang daw nila ang mga batang kalye tuwing may darating na bisita ay malinaw na ganoon na nga….pagsisinungaling lang. Balik na naman sa mga kalye ang mga “batang hamog” sa iba’t ibang kalsada ng Maynila at namemehuwisyo ng mga motorista. At, ngayon dahil pasko, ay nakikipag-patintero pa sa mga sasakyan at humahabol sa mg bus at jeep na kanilang pinagkakarolingan. Nasaan ang katotohanan sa sinasabi ni Soliman na inililigtas ng ahensiya ang mga ito mula sa delikadong kalagayan ng mga kalsada?

 

Napaga-alaman pa na mismong mga “Street Facilitators”, mga seasonal contract workers ng DSW, na siyang naghahakot ng mga batang kalye tuwing may bisitang darating, hanggang ngayon ay hindi pa nabibigyan ng allowance sa serbisyo nila noong APEC. Ano ang ginagawa ni Soliman sa pondo ng DSW para sa mga ganitong proyekto?

 

Marami ang bumabatikos  tungkol sa napakalaking pondo ng DSW at kung anu-anong idinadahilang proyekto na kuwestiyonable naman ang relevance o katuturan. Pinagdududahan ng mga bumabatikos na baka ang malaking pondo ay gagamitin lang para sa kampanya ng mga manok ng administrasyon. Ayaw ko sanang maniwala….subalit ilang buwan na lang eleksiyon na at nagsimula na nga ang paglabasan ng mga ads ng mga kandidato na nangangailangan ng milyon-milyong pondo.

 

 

Ang Pagmumura at si Duterte

Ang Pagmumura at si Duterte

Ni Apolinario Villalobos

 

Dapat mag-ingat kahit kaunti si Duterte dahil tumitindi ang smear campaign laban sa kanya. Noon ay ang patagong banat sa kanya laban sa kanyang “pambabae” daw at “salvaging”. Mabuti at siya mismo ay nagsalita na tungkol sa mga bagay na ito at umamin pa, kaya wala nang mauukilkil tungkol sa mga ito upang hantarang ibabanat sa kanya. Isa sa mga tinitingnan ngayon ng mga naninira laban sa kanya ay ang ugali niyang pagmumura. Masama mang banggitin, may ginagamit na mga taga-media ang mga kalaban niya kaya sa isang iglap, kalat agad sa buong bansa kung may masambit man siyang pagmumura. Wala tayong magagawa dahil yan ang kalakaran ng pulitika sa Pilipinas.

 

Ang malas, “tinuka” niya ang pain na tanong tungkol sa pagdating ng santo papa, sa pagsagot subalit may kasamang pagmumura. Pinagpipiyestahan ng mga maninira ang ugali niyang pagmumura at pagiging prangka. Dahil sa ginagawa niyang pagmumura ay nagiging tactless siya.

 

May mga taong naging ugali na ang pagmumura kaya automatiko ang pagsambit ng maaanghang na salita na naging bahagi ng kanyang bokabularyo. Dapat baguhin ang ganitong pag-uugali na hindi man dinidekta ng puso ay masama ang epekto lalo sa mga taong banal kuno pero mahilig namang magbanggit ng “for Christ’s sake” o “for God’s sake” na mas matinding blasphemy at laban sa isa sa mga kautusan sa Ten Commandments. Ang mga banal na ito ay nagsa-sign of the cross pa kapag nakarinig ng masama o nakakita ng masama. Bakit hindi na lang sila maglagay ng busal sa mga tenga o di kaya ay maglagay ng pantakip sa mga mata na ginagamit ng mga kutsero sa kanilang kabayo para diretso ang kanilang tingin kapag naglalakad sa kalye? Pero kung marinig lang sila kung murahin nila ang kapitbahay at kasambahay kahit pa kararating lang nila mula sa simbahan dahil dumalo sa misa……..nakuuuu!

 

Upang maipakita ko ang katapatan sa binabahagi ko tungkol sa pagmumura at upang maging makatotohanan ang mga sinasabi ko, aaminin kong nakikita ko ang sarili ko kay Duterte dahil naging bahagi na rin ng pananalita ko ang pagmumura tulad ng “tangna” na pinaiksing “putang ina”, ang “belatibay” na pinaiksing “latibay” upang hindi masyadong maanghang pakinggan, at ang pabulong na “..hit” na sana ay “shit”, pero hindi pa rin nawawala ang “yodiputa”. Tulad ni Duterte, marami rin ang nagalit at nakadanas din ako ng panlilibak dahil sa pagmumura ko. Ang masakit lang, ang iba pala sa kanila ay matindi naman palang manira ng kapwa!

 

Sa mga naging president ng Pilipinas ang kilala sa pagmumura ay si Manuel L. Quezon na ang ginagamit na kataga ay mula sa wikang Kastila…maraming nagalit sa kanya noon lalo na ang mga kasama niya sa gobyerno na karamihan ay nakatikim ng pagmumura mula sa kanya. May dati akong boss na ang ginagamit na salita ay “Jesus Christ” or “Jessezzzz” sabay hawak sa kanyang noo…at ngayon ay malamang kasama na niya dahil namayapa na siya. Yong isang kaibigan ko naman ay paborito ang “damn you” at “go to hell”, patay na rin siya at malamang ay nandoon na rin siya. Yong isa pa ay “demonyo ka” o di kaya ay “demonyo” lang kung walang kausap pero nadapa o nauntog o may nakalimutan sa bahay.

 

Ang pagmumura ay isang paraan upang lumuwag ang naninikip na dibdib ng isang taong galit. Sa halip na lakas ang gamitin niya sa pamamagitan ng pagsuntok sa kausap o manira ng anumang gamit na mahawakan ay dinadaan na lang niya sa pagmumura.  May nasimulan naman sa Japan na pantanggal ng tension na sanhi ng paninikip ng dibdib, at ito ay ang pagsigaw kahit halos namamaos na. Subalit may paraan na ngayon upang mapalitan ang ganitong uri ng paglabas ng galit, sa pamamagitan ng paghinga ng malalim o “deep breathing”. Sa kamalasan, may isa akong kaibigan na sa sobran galit ay pinilit ang sunud-sunod na deep breathing kaya hinimatay dahil na-choke…kinapos ng hangin! Ayaw kong mahimatay tulad niya.

 

Ang problema sa kultura natin na may pagka-colonial pa rin, kapag ang pagmumura ay ginawa sa English o Kastila, parang wala lang ang epekto, pero kung ang pagmumura ay ginawa na sa Pilipino, ang nakakarinig, lalo na mga banal daw ay para nang natapunan ng ipot ng pusa sa mukha. Hindi ko sinasabing hindi masama ang pagmumura. Subalit dapat ay maghinay-hinay sa paghusga sa mga taong nagmumura. Mabuti nga lumabas ang masamang salita lang mula sa kanya, hindi tulad ng ibang nagbabanal-banalan na ang masamang ugali ay nagkakaugat sa puso nila at diwa kaya habang tumagatal ay yumayabong pa. Ang pagmumura namang inilalabas ay walang pagkakataong yumabong dahil….yon nga, ibinuga na ng bibig!

 

Narinig ang tape tungkol sa pagmumura ni Duterte sa santo papa, kaya malinaw na ginawa nga niya. Isa itong maituturing na “tactlessness” o kawalan ng pasubali o ugaling bara-bara sa salitang kanto….na talagang mali. Subalit si Duterte ay kilala sa paghalo ng mga biro sa kanyang pananalita, kaya malamang, para sa kanya ay joke ang sinabi niya….pero joke na masama o hindi nararapat dahil si Francs bilang pinakamataas na lider ng simbahang Katoliko ay tinuturing na banal kay tinawag na “santo papa”.

 

Kilalal sa pagbiro ang mga Bisaya, na kahit maanghang sa pandinig ay hindi naman bukal sa kalooban ng nagsabi, tulad ng pabirong “gi-atay ka”  o “lilinti-an ka” na ang mga kahulugan ay ayaw ko na lang sabihin. Mabuti na rin ang ginawang pagpuna kay Duterte, para hindi isipin ng santo papa na tino-tolerate ng mga Pilipino ang ganitong ugali…at baka hindi na siya magsalita ng blessing sa Pilipino tuwing mamintana upang magbasbas sa mga taong nag-aabang sa kanya.

 

Pero, sa isang banda, kung papipiliin ako sa pagitan ng isang taong nagmumura subalit ang layunin ay magkaroon ng pagbabago sa isang sistema ng gobyerno na may makapal na kulapol ng korapsyon at may napatanuyan na, at sa isang taong namang dahilan ng kagutuman at kahirapan ng buong bayan dahil sa kawalan ng malasakit, kahit hindi pa nagmumura at animo ay larawan ng pagkabanal at pagka-santo na pagkukunwari lang pala….ang pipiliin ko ay ang nagmumura!

 

Ang ginawa ni Duterte kahit pa maituturing na joke ay patunay sa binitiwan niyang babala noon na kung maging presidente siya ay wala siyang sasantuhin….kaya humanda na sila!

 

Ang “Authority without Responsibility” o “Responsibility without Authority”

Ang “Authority without Responsibility”
O “Responsibility without Authority”
Ni Apolinario Villalobos

Sa Senate hearing kung saan ay sinupalpal at binoldyak ni senadora Miriam si Purisima, parang may nabanggit siyang ibinigay niya kay Napeῆas na “authority without responsibility” o “responsibility without authority”, hindi ko lang sigurado kung alin sa dalawa, pero ang mga ito ay parehong mali kung ang pinag-uusapan ay maayos na relasyong propesyonal ng isang nakakataas sa isang nakakababa sa puwesto.

Paanong ang isang tao ay makakapagpatupad ng kanyang responsibilidad kung wala siyang poder o kapangyarihan? …eh, di pagtatawanan lamang siya ng mga uutusan niya! O, di kaya ay aanhin ng isang tao ang isang poder o kapangyarihan kung wala naman siyang ipapatupad na responsibilidad?…eh di nasayang lang ang nasabing kapangyarihan, dahil tutunganga na lamang siya! Sa dalawang nabanggit, ang dapat na ginamit ni Purisima ay “with” sa halip na “without” upang pagbali-baligtarin man ay parehong tama, upang tuloy ang paghuhugas niya ng kamay mula sa mga sagutin dahil sa mga bulilyaso na nagresulta sa pagmasaker ng 44 na SAF commandos.

Palagay ko ay na-rattle siya dahil halos hindi makasingit na rumerepekadang sinasabi ni senadora Miriam. Hindi na nahiyang magbanggit si Purisima ng mga prinsipyo o alituntunin o batas, ganoong ang kaharap niya ay international ang kalibre ng pagka-abogada…graduate pa ng UP…iskolar ng bayan! Sa nangyari, hindi lang siya nagmukhang talunan, kundi kawawa – mistulang basang sisiw sa ilalim ng ulan ng mga pangungutya, dahil trying hard ang dating niya sa harap ng isang intelehenting mambabatas.

Pero kung pangangatawan niya ang sinabi niya, alin man sa dalawang nabanggit sa titulo, ay lalabas na talagang kinawawa niya si Napeῆas dahil pinagmukha niyang tanga, kaya ngayon ay napasama sa dinidekdek sa mga mga imbestigasyon. Pagsabihan ba naman niyang huwag makipag-coordinate sa mga dapat kausapin dahil siya na ang bahala! Sa pinakita niyang lakas ng loob sa pakikialam, animo ay hindi siya suspendido bilang hepe ng PNP! Kanino siya kumukuha ng lakas ng loob upang magawa ang mga dapat ay hindi niya ginagawa sa ngalan ng delikadesa?

Ang mga nagoyo namang nagmamatigas sa pagsinungaling at pagtatakip, may mga pinangako kaya sa kanilang trabaho maski mawalan sila ng benepisyo kung matanggal sa pwesto? Sabagay, maganda ang lupain sa Nueva Ecija, at malawak ang tubuhan sa Tarlac.