Magkaiba ang Ugali at Antas ng Kaisipan ng mga Tao

Magkaiba ang Ugali at Antas ng Kaisipan ng mga Tao

Ni Apolinario Villalobos

 

Hindi pare-pareho ang ugali at antas ng kaisipan ng mga tao sa mundo. May mga taong tanga, mapanlinlang, oportunista, sutil, mabait, maka-Diyos, maka-Demonyo, korap, atbp. May mga tao ring bobo, hangal, matalino lang, o sobrang talino, atbp. Dahil sa mga kaibahang nabanggit, hindi pwedeng lahat ay maging madre, pari, mayor, governor, clerk, manager, presidente ng kumpanya, presidente ng Pilipinas, senador, doktor, janitor, atbp. At, dahil sa simpleng paliwanag na nabanggit, hindi dapat pagtakhan kung bakit may mga milyonaryo at mahirap, at mayroon ding mga nasa gitna ng lipunan ang kinalalagyan.

 

Ang mga mahihirap ay umabot sa kalagayan nila dahil sa iba’t ibang dahilan, tulad ng:

• kawalan nila ng pagsisikap dahil sa likas na katamaran
• nakasanayang umasa sa iba lalo na sa mga kapamilya at kaibigan na may kaya
• pagiging biktima ng mga manloloko tulad ng mga employer, illegal recruiter, landgrabber at iba pang mga switik sa lipunan
• pagkapadpad sa slums sa siyudad dahil umiwas sa mga kaguluhan sa probinsiya nila

 

Ang mga mayayaman naman ay umabot sa kalagayan nila dahil sa mga sumusunod na dahilan:

• minanang kayamanan mula sa mga ninuno o magulang
• pagsikap na makaahon mula sa kahirapan kaya umasenso
• nagtulak ng droga hanggang maging drug lord o drug laboratory operator
• nag-operate ng huweteng sa kanilang bayan kaya naging milyonaryo
• naging big- time illegal recruiter
• naging opisyal ng gobyerno at nangurakot
• naging big-time holdaper hanggang maging financier ng kidnap-for-ransom gang

 

Kapag naging mayaman ang isang tao, puro papuri ang maririnig tungkol sa kanya kung hindi galing sa masama ang kanyang yaman. Kung bistado namang galing sa masama ang yaman, abot- langit ang pagbatikos sa kanya. Binabatikos din ang mga mahihirap na nakatira sa slums dahil sa kalagayan nilang animo ay manok na nabubuhay sa “isang kahig, isang tuka” na paraan. Idagdag pa diyan ang paninisi sa kanila dahil kung magbuntis o magpabuntis ng asawa ay walang pakundangan kaya ang mga nanlilimahid na mga anak na pakalat-kalat sa kalye ay  animo mga mantas sa mukha ng lipunan.

 

Ang mga yumaman tulad ng mga magnanakaw sa gobyerno, tulak ng droga, drug lord, illegal recruiter, at iba pa, ay may mga karampatang parusa ayon sa batas, kaya kung maayos lang sana ang namamalakad sa gobyerno, sila ay mapaparusahan tulad ng pagkakulong. Subalit, kalat din ang mga kuwentong kung sino pa ang may kaalaman sa mga batas o nagpapatupad ng mga ito, ay sila pang nangunguna sa pagsuway. Ang namumuno naman ay parang taong dayami na panakot sa mga ibon sa palayan – walang kabuhay-buhay at pakiramdam!

 

Hindi dapat basta na lang isisi sa mga mahihirap kung bakit sila nasadlak sa nakakaawa nilang kalagayan ngayon. Ang korapsyon na siyang pinakamalaking dahilan ng lahat ng paghihirap nila ay nagsimula noon pa mang kasibulan ng Pilipinas bilang isang malayang bansa. Marami nang oportunista noon – mga mayayamang asendero na naging opisyal ng bansa, at mga edukadong naging pulitiko na nasilaw sa pera mula sa kaban ng bayan. Yan ang mga dahilan kung bakit nagkaroon ng NPA na ang impluwensiya ay nakarating na sa mga siyudad ngayon, kung saan ay naglipana din ang mga makabagong oportunista. Kaya tulad ng dapat asahan, sumabay sa paglala ng korapsyon sa gobyerno ang kahirapan sa bansa.

 

Ang nakikitang kahirapan at karangyaan ay mga pang-ibabaw lamang na tanawin sa isang lipunan. Hindi magkakaroon ng mga nasabing kalagayan kung walang mga dahilan tulad ng mga nauna nang nabanggit….at ang mga dahilang iyan ang dapat munang tingnan ng isang tao bago magbitaw ng komento na tulad ng:  “nakakasuka at mantsa ng lipunan ang mga slums at mga nakatira sa mga ito”, at “kasalanan ng mga inutil na mga taong yagit na ito kung bakit sila naghihirap”. Dapat isipin ng mga mapangkutya na kung may tamad na mahihirap, mayroon ding ganito sa hanay ng mga mayayaman ngunit hindi lang pansin dahil may pera sila.

 

Isang makapal na libro ang magagawa kung ilalahad ang mga may kinalaman sa kagutuman dahil hindi lang kahirapan ang mauungkat kundi pati mga kadahilanan. Hangga’t maaari ay iwasan sana ng mga “matatalino at masisipag” na magtanong kung bakit ang mga nasa iskwater ay hindi tumulad sa kanila. Kung maligaya na sila sa mataas nilang kinalalagyan at wala silang balak na tumulong sa mga nangangailangan o kung tumulong man ay may kasamang panunumbat, tumahimik na lang sila at iwasang tumingin sa ibaba. Pero, alalahanin nila na may kaakibat na matinding lagapak ang pagbagsak ng isang tao kung siya ay mula sa mataas na kinalalagyan!

The Indefatigable Esperanza (Inday) Hilado …friend, sister, mother, secretary, Sales Executive

The Indefatigable Esperanza (Inday) Hilado

…friend, sister, mother, secretary, Sales Executive

By Apolinario Villalobos

 

For most people who know her, she was “Inday”, although, her other nickname was “Pancing”. She was a centenarian, having reached the age of 100 years last July 22, 2015, for which she was honored with a certificate given by the Quezon City government.  She died peacefully just when 2015 was bidding 2016 goodbye, particularly on January 14, at exactly, 11:15 AM. The tragic information that I received came from Gel Lagman and Mona Caburian-Pecson, former colleagues in Philippine Airlines.

 

Inday came from the well-to-do clans of Fontanilla and Hilado of Negros Occidental in the Visayas region of the Philippines. Her parents were Paz Fontanillla and Ignacio Hilado, and she came third in a brood of seven, such as, Clarita, Florita, Hermenia, Gloria, Enrique and Godofredo. Inday chose to stay single her whole life.

 

According to Tessie, Inday’s niece, who at 74, looks more like a little more than 50, she immediately came home when informed about the demise of her aunt, as she knew that with her were only her trusted caretakers, Rudy Lopez and his wife,  Muding (Modesta). Rudy was her loyal driver since 1975, and got married in 1992 to Muding who in no time treated the former like her own mother. Since the first day of her arrival, Tessie practically did everything with the help of her assistants that she brought from America, as well as, Rudy and Muding.

 

My fondest memory of Inday was our working together as part of the International Sales-Philippines (ISP) Team of Philippine Airlines (PAL) based at the S&L Building along Roxas Boulevard, in Ermita, Manila. We were under Rene Ocampo and later, Archie Lacson, as the Regional Vice-President of the Philippines and Guam Region. However, due to our well-defined function as members of the Sales Team, we were directly under Dave Lim, Assistant Vice-President of the ISP. Inday was handling the special account of manning agencies for seafarers and despite her age, being the most senior in the team, she proved to be just very effective. She reported to the office before eight in the morning, prepared her itinerary for the day and persistently made follow ups on previously requested bookings for her clients. I also used to help her with her weekly and monthly sales reports by typing them for her. She even stayed late when there were social functions to fete our clients, particularly, the travel agents and manning agencies.

 

The job of Inday was very critical as PAL fares were comparably higher than those offered by the other airlines for the seafaring segment of the airline industry. But motherly insistence and affectionate cajoling of travel agents worked almost all the time. To show her gratitude to her clients, during Christmas she would give them her own personally-purchased gifts, aside from the standard “give-away” items from our office that included calendars. Being in-charge of the Region’s administration, I would give her extra calendars and “give-away” items.

 

We were close to each other, such that we sat side by side during most of our Monday Sales Meeting. It was this literal closeness that gave her the opportunity to offer me her share of snacks served during the meeting. She was also very conscious about her health, as she ate only small portions of food during mealtime at the canteen. One time, however, during a party, I admonished her for eating plenty of “lechon” (roasted pig).

 

A terpsichorean in her own right, she would sashay with graceful cha-cha and tango moves around the dance floor during our parties. She admitted to me though, that she was really fond of ballroom dancing, and even confided the information about the pre-war public dances that she attended at Luneta (Rizal Park) every December, when she was young. Her love for life could have given her the vigor that kept her going even at an age beyond seventy which was the last time I saw her when I left Philippine Airlines.

 

Inday may no longer be around, but she left a legacy founded on love, as well as, diligence and dedication to job. She was unquestionably unselfish and indefatigable in many ways. She also proved that goodwill indeed works, as her staying “single” did not deprive her of families because of her altruistic ways. She had her colleagues in PAL, and who gave her love in return for her motherly and sisterly affection….they, who have become her family until she left the company. Rudy Kong whom she served with utmost loyalty as secretary in PAL, took her in as part of his own company when she finally left the airline. She also had Rudy Lopez, her loyal driver, and his wife, Muding, who stood by her side till she drew her last breathe. She loved them all, and they all loved her… and, just as what the popular adage says… love begets love.

 

 

A Closer Look at the Filipino “Nationalistic” Groups

A Closer Look at the Filipino “Nationalistic” Groups

By Apolinario Villalobos

 

Even during the administration of Ferdinand Marcos, there were already problems with China as regards the South China Sea/West Philippine Sea, separatist movements and kidnapping in Mindanao, as well as, with Malaysia as regards Sabah, and most especially, corruption in the government. The same problems were inherited by subsequent administrations. But the “nationalistic” groups were more concerned in shouting invectives against America in front of the US Embassy and in burning effigies of American and Filipino presidents. They did not lift a finger in helping the government in its effort to recover Sabah, and not a single rally was held in front of the Chinese Embassy to express their revulsion over the issue on West Philippine Sea. Not even a question was raised as regards the effectiveness of the military against the separatist movement and kidnappings in Mindanao because of its inadequate facilities due to misused funds intended for its modernization. These groups cannot even lay claim on the success in deposing Marcos, because the religious groups and ordinary citizens were the ones responsible for such success.

 

Despite the open reclamations of China in the West Philippine Sea, these groups were silent, although, belatedly, they somehow held a lightning rally or two, after such, nothing was heard from them again. Despite the ongoing activities of the Abu Sayyaf and separatist groups in Mindanao, they remained silent. The overly grisly Maguindanao and Mamasapano massacres did not entice them a bit to make a move to show their support to the victims. Despite the moving of justice system at a snail’s pace and unabated proliferation of foreign “investors” who are exploiting the natural resources around the country, nothing is heard from them, too.  And despite the blatant control of domestic medium-scale trading in the country by these foreign “investors”, still nothing is heard from these groups.

 

After the announcement of the Supreme Court’ decision favoring the legality of the US military presence in the country, these groups suddenly came to life. They maintain their claim that such decision shall lead to the construction of the permanent US bases in the country when in fact, nothing of that sort is mentioned in the agreement.

 

They claim that the continued presence of the American soldiers in the country will lead to the revival of sex- related industry which is not true. Even without the presence of US bases, there is uncontrolled proliferation of the sex trade via the internet, bars and massage parlors, even in the decent districts of Metro Manila.  But still, if they want, they can knock at the doors of Congress and Senate for laws that shall control this kind of industry, and which should be appropriate for the time. On the other hand, they are supposed to know that even the local government can control such industry. And, just what have they done on the issue of poverty that contributed to the fast growth of such industry in the country? They should caution the sex workers if they are really bent on helping their countrymen involved in sex trade which needs to be treated as a separate issue, instead of using this alibi in pursuing their “nationalistic” objective. They seem to be blind to the fact that various sex deals are flourishing even without the issue on the US military presence in the Philippines due to weak national laws and LGU regulations that reek with corrupt motives.

 

What dedication to advocacy are they talking about when some of them are even holding passports stamped with US visa?  If these groups are really serious in their advocacy, why don’t they hold rallies against the ongoing corruption in the country and the vote-buying, a political tradition that got deeply-entrenched in the Filipino culture? Why don’t they consistently hold rallies for the removal of department secretaries who are being questioned on the issues of smuggling, ghost NGOs, drug trafficking, illegal recruitment, and deplorable state of mass transit facilities such as LRT and MRT, etc. Why don’t they consistently hold rallies for the removal of the president, if they find him to be ineffective just like what was done during the time of Marcos? Why don’t they hold rallies against the unfulfilled promise of the government to modernize the military facilities after prime public properties were sold to foreign investors? Why don’t they picket outside the detention facilities where the Ampatuans are, to show their disgust over the hideous crime that they purportedly committed? These are what the Filipinos want to see and expect from them, as they claim to be “nationalistic” and pro-Filipino.

 

Obviously, the Philippines has been under a long-tested democracy which unfortunately proved ineffective due to its loop-holed system that led to the propagation of various forms of corruption. And, this is what the left-wing groups want to be changed to a more “nationalistic” system. But what do they mean by “nationalistic”?…a communism-inspired system?

 

By the way, I just want to make myself clear that not all nationalistic Filipinos have a communistic mentality.

 

 

Beverly Padua: Nakakabilib dahil Nakakabenta sa Internet kahit Cellphone lang ang Gamit

Beverly Padua: Nakakabilib Dahil Nakakabenta sa Internet

Kahit Cellphone lang ang Gamit

Ni Apolinario Villalobos

 

Meet Beverly or Bevs na nakakapagbenta sa internet kahit walang laptop, i-Pad o desktop computer dahil ang gamit lang ay isang simpleng smart phone. Nakakagulat, dahil sa pagkakaalam ko, ang mga on-line sellers ay umaasa sa malalaking computer na kanilang tinututukan sa loob ng 24/7, hangga’t maaari. Nang una kong makita ang shop site niya ay bumilib na ako dahil  sa linis ng pagkagawa, hindi kalat o magulo kaya hindi nakakalito. Ginawa rin pala niya ito gamit lang ang simple niyang cellphone.

 

Panganay siya sa kanilang magkakapatid at ulila na sila sa ina. Ang tatay naman nila ay sakitin kaya silang magkakapatid na kumikita kahit papaano ang nag-aambagan upang makaraos ang pang-araw araw nilang pangangailangan. Kahit madalas silang kapusin sa budget ay dinadaan nila sa matinding pagtitipid ang lahat upang masambot ang kanilang pangangailangan lalo na ang mga gamot ng kanilang tatay.

 

Single mom din siya. Wala siyang hinanakit sa ama ng kanyang anak kahit na ito ay may iba nang pamilya. Kahit sa hinagap ay hindi niya naisip ang maghabol o magalit sa dating asawa, bagkus ay dinadaan na lamang niya sa pagsisikap ang lahat  upang mapalaki nang maayos ang nag-iisang anak na naging inspirasyon niya sa buhay. Sa kabila ng lahat ay hindi natinag ang kanyang malakas na pananalig sa Diyos, at sa halip ay tinutumbasan na lamang niya ng pagpapaubaya, dahil ayon sa kanya, darating din sa tamang panahon ang taong talagang nakalaan para makasama niya habang buhay.

 

Hindi siya nariringgan ng kahit kaunting hinagpis kahit may mga pangangailangan din siya para sa kanyang kalusugan bilang isang diabetic. Ilang beses na rin siyang sinumpong nang matindi dala ng kanyang sakit subalit lahat ay kayang nalampasan, kaya ang ginagawa na lamang niya ay pag-ibayuhin pa ang pag-iingat upang hindi siya atakehin uli.

 

Masidhi ang pananampalataya ni Bevs sa kapangyaarihan ng Diyos dahil ilang beses na rin daw niya itong napatunayan. Noong nakaraang taon kung kaylan patung-patong ang pangangailangan nila sa pera ay saka naman humina ang bentahan, subalit hindi siya nagpakita ng pagkainis, sa halip ay tinanggap na lang ang sa tingin niya ay isang pagsubok. Totoo ang kanyang naramdaman dahil nitong nakaraang mga araw ay nagsunud-sunod naman ang pagpasok ng mga order sa kanya.

 

Kahit ang dapat sana’y kailangan niyang i-Pad lamang upang lumaki kahit bahagya ang screen na kanyang tinututukan ay ipinagkikibit na lamang niya ng balikat. Hindi daw priority ito, kaya bibili na lamang siya kapag may ekstra siyang naipon dahil ang mahalaga ay ang pangangailangan ng kanyang anak, isa pang kapatid na nag-aaral, at amang nangangailangan ng mga gamot.

 

Hindi siya nawawalan ng lakas kahit halos magdamag kung tumutok siya sa cellphone sa paghintay ng papasok na order dahil kapag pinalampas ng kahit ilang minuto lang na hindi nasagot agad, ay lilipat na sa ibang online shopping site ang browser. At, ang sikreto daw niya sa pagkakaroon ng lakas ay ang tiwala sa Diyos na nasa likod lang niya.

 

Magandang halimbawa si Bevs sa mga nagsisikap kahit maraming kakulangan dahil kahit simpleng smart phone lang ang gamit ay kumikita, hindi tulad ng iba na nakikipag-text at tsismisan lang sa mga barkada, ang gusto ay mamahaling cellphone o i-Pad pa, at kung hindi mapagbigyan ay magtatampo sa mga magulang o di kaya ay lalayas, at kung asawa naman ay magdadabog na humahantong kung minsan sa pagpapabaya ng mga obligasyon bilang asawa at ina.

 

(For interested shoppers, please check Princessrobe O’shop and OBe Padua facebook pages.)

 

 

Ang Laptop Kong Bungi…ka-partner ko sa pagbatikos at pagpuri

Ang Laptop Kong Bungi

…ka-partner ko sa pagbatikos at pagpuri

Ni Apolinario Villalobos

 

Wala siyang teklado para sa letrang “M” subalit subok ang tibay dahil kahit bahayan ng langgam ang mga kalamnan ay hindi sumusurender maski pa maghapong gamitin. Ilang taon din siyang nagtiis sa pagtipa ko sa teklado ng kanyang mga letra at simbolo, yon nga lang, pagdating sa bunging bahagi para sa letrang “M” ay kailangang maingat ang aking pagpindot. Malaki ang utang na loob ko sa laptop na ito dahil lahat ng mga saloobin ko ay kinakaya niyang ipunin…i-absorb, kaya siguro kung mayroon lang siyang bituka baka palagi siyang nagsusuka, o di kaya kung may puso, ay matagal na siyang na-heart attack. Kahit halos mamuwalan na siya sa mga pinapakain kong nakakasuka at nakaka-heart attack na mga isyu, ay hindi siya nanghihina man lang.

 

Ang problema lang ay ang colonial niyang mentality dahil may mga salitang Pilipino na pinagpipilitan niyang baybayin sa Ingles kaya kailangan kong basahin nang paulit-ulit ang mga naisulat niya upang ang “namin” ay hindi maging “naming”, o di kaya ang “hindi maging” ay hindi maging “hind imaging”, ang “letra” ay hindi maging “letre”, at marami pang ibang salitang Pilipino na tinatarantado niya….sutil kasi.

 

Minsan ko na rin siyang nadunggol dahil sa sobrang antok nang bumagsak ang noo ko sa kanya, subalit hindi siya nagreklamo kahit sa pamamagitan ng pag-kuryente man lang sa akin. Nalaman kong nasaktan ko siya nang maramdaman ko sa aking pisngi ang kanyang pag-overheat makalipas ang dalawang oras ng pagkakatulog. Literally, I slept on my laptop! Siguro kung nakakatawa lang ang butiki ay hinalakhakan na ako dahil sa hindi kalayuan ay may nakita akong dalawa na halos hindi gumagalaw dahil siguro nagulat, pero nagpulasan nang tiningnan ko sila ng masama.

 

Hindi mitsa ng buhay ko ang aking mahal na laptop dahil old-fashion siya, luma na kasi, kaya kahit bitbitin ko siyang hubad, ibig sabihin ay hindi nakalagay sa bag, walang magkaka-interes. Parang babae rin na dahil naitatago ng pagka-old fashion ang kanyang ganda, siya ay malayo sa posibilidad na magahasa! Kaya ang mga babae ay hindi dapat magpakita ng motibo o pag-anyaya upang magahasa…magpaka-simple o magpaka-old fashion din kahit minsan….maliban na lang ang mga desperada!

 

Para ring tao ang aking laptop na nag-undergo ng operasyon at pagtapal dahil marami na rin siyang diperensiya maliban sa pagkabungi. Ang dating ayaw pumermanenteng pagtayo ng screen kaya nilalagyan ko pa ng suporta sa likod, ay naremedyuhan ng isang doktor ng mga laptop – may ginalaw sa kasu-kasuan o joints nito kaya nakakatayo na ngayon nang tiyeso. Ang dating sugat sa gilid dahil nabasag ay natapalan na rin ng karton kaya ngayon ay buo na siya – good as new!

 

Ang kuwento ng laptop ko ay maihahalintulad din sa kuwento ng alagang hayop na pinagkakautangan dapat ng loob ng nag-aalaga dahil sa dulot nilang therapeutic relief, o di kaya ay iba pang bagay na napakinabangan para sa araw-araw na pamumuhay. May utang na loob tayo sa kanila. Hindi sila dapat binabale-wala nang basta-basta pagkatapos pagsawaan o kapag nagkaroon ng bago, lalo na ngayong pasko.

 

Hindi din dapat ganyan ang mag-asawa na pagkalipas ng maraming taon ay basta na lang makaramdam ng pagkasawa sa isa’t isa, kaya nagkakanya-kanya na sa pagrampa upang maghanap ng ibang mapagparausan. O di kaya ay ibang mga anak na pagkatapos iluwal ng ina at palakihin ng ama ay walang pakundangan kung sila ay balewalain o ikahiya sa ibang tao dahil walang pinag-aralan o di kaya ay hindi maganda o guwapo tulad ng mga magulang ng mga kaibigan nila, o di kaya ay amoy pawis dahil sa pagtinda sa palengke, hindi tulad ng magulang ng classmate nila na nagtatrabaho sa aircon na opisina.

 

Pairalin natin ang utang na loob. Magbago tayo….bilang pasalubong sa bagong taong 2016!

 

 

 

Ang Hamunan nina Roxas at Duterte ay Pagpapakita ng Maruming Pulitika sa Pilipinas

Ang Hamunan nina Roxas at Duterte

ay Pagpapakita ng Maruming Pulitika sa Pilipinas

ni Apolinario Villalobos

 

Ang namumukod-tanging katangian ng pulitika sa Pilipinas ay pagiging marumi nito. Ang mga kandidato ay nagbabatuhan ng mga putik. Kaya may kasabihan sa Pilipinas na kung ayaw mong mabisto ang katauhan mo ay huwag kang pumasok sa pulitika. Ang dahilan noong-noon pa ng mga pulitiko, na “pagtulong sa kapwa” ang dahilan ng pagpasok nila sa pulitika ay pinagtatawanan na ngayon. Sinasabi pa ng iba na ang pulitika ay isa sa mga larangan kung saan ay yayaman ang isang tao – na unfair naman sa mga talagang walang intensiyong mangurakot….ng malaki. Tanggap naman ang 10% na komisyon na ang tawag noon pa man ay “for the boys”, na ayaw pa ngang tanggapin ng iba dahil nakakahiya sa sinumpaan nilang tungkulin. Ang masama lang kasi sa ibang nanalo at nakaupo na sa puwesto, hindi lang 70% ang gustong kurakutin, kundi 100% dahil ang project ay hanggang papel lang!

 

Hindi sana umabot sa hamunan ang dalawang kandidato sa pagka-pangulo ng bansa kung hindi sana pinakialaman ni Roxas ang nananahimik na Davao City. Alam naman niyang alagang-alaga ito ni Duterte pati na ng mga Davaweἧo, pati ng mga taong nakatira sa mga bayang nakapaligid dito. Kung papansinin, nagpakumbaba pa nga si Duterte nang punahin ang pagmumura niya at tinanggap pa ang “lecture” ng Obispo sa Davao City. Ito ay pakita lang na okey sa kanyang punahin ang mga personal niyang pagkakamali sa mata ng mga moralista, pero ang kantihin ang inaalagaan niyang katahimikan sa Davao na kung ilang taon din niyang nilinis at pinatahimik ay maituturing na “below the belt”.

 

Nang gantihan naman ni Duterte si Roxas tungkol sa nakakadudang pag-graduate niya sa hindi naman gaanong kilalang eskwelahan sa Amerika, pumalag din siya. Ngayon ay nagsisisi siya dahil pati ang kredibilidad niya sa larangan ng edukasyon na isa sa mga pinagmamalaki niya ay nalagay sa balag ng alanganin. Dahil sa panggagalaiti niya, marami tuloy ay nagsasabing baka nga totoong hanggang kodakan lang ang pag-graduate niya  sa Amerika.

 

Ang daming maaaring ipaliwanag ni Roxas sa mga tao upang magkaroon ng linaw ang mga isyu na may kinalaman din sa sinasandalan niyang presidente ng Pilipinas…bakit hindi na lang niya dito ituon ang kanyang effort sa pangangampanya? Bakit kailangang siraan pa niya si Duterte na nananahimik na nga? Mag-concentrate na lang sana siya sa “tuwid na daan” na pinangako niyang ipagpapatuloy, para marami pang mahatak kung sakali. Huwag na niyang pakialaman si Duterte na ang kapalaran ay nasa kamay ng COMELEC. Sa ginagawa niya, halatang ninenerbiyos siya dahil malakas ang hatak pareho ni Duterte at Poe. Mukhang pumalpak na naman ang campaign machinery na tumutulak kay Roxas.

 

Sa interbyu kay Duterte sa isang radio station sa Manila tungkol sa kanyang pagkandidato, nakiusap siya sa mga sumusuporta sa kanya na maging mahinahon at itigil na ang pagbabanta ng “rebolusyon” kung siya ay ma-disqualify. Bukambibig niya ang pagtanggap ng disqualification  kung ito ang desisyon ng COMELEC, kaya sinabi pa niya na kung maaari ay ituon din ng mga sumusuporta sa kanya ang atensiyon nila sa ibang mga kandidato, upang makapili sila ng karapat-dapat kung sakali ngang siya ay ma-disqualify. Pinapakita ni Duterte na hindi siya sakim, dahil ang gusto lamang niya ay maging realistic ang mga supporter niya batay sa mga umiiral na sitwasyon. Sa isang banda, malinaw pa rin ang pahayag niya na hindi siya umuurong sa pagtakbo bilang presidente ng Pilipinas.

 

Do Not Feel Bad About Unfulfilled Dreams

Do Not Feel Bad

About Unfulfilled Dreams

By Apolinario Villalobos

 

There is a popular adage, “life is what we make it”. All of us have limitations, hence, it follows that the life we live is based on our best effort, but hampered by limitations. We cannot be like what others are. We can strive, yes…but the result may not be the same as what others have accomplished. The problem with some of us is that they dream to be like somebody else which is impossible. Successful people can be looked up to as models or be admired, but cannot be exactly copied.

 

Success is relative. The degree and kind of success varies. In this regard, to avoid getting disappointed, one should accept what he has accomplished based on his capability and just strive a little harder to be able to accomplish more. He should not feel bad, for instance, because he did not become a manager like his friend, or a physician like another friend, or a mayor, etc.

 

Those who develop grudge because of their “failure” supposedly, equate success to fame which is wrong. Others feel that just because they did not become famous like others, they have become a failure. I can say that such kind of feeling is a manifestation of jealousy which breeds grudge….nothing else. Success in life is the happiness and contentment one feels every morning as he wakes up to another day….it is the joy felt in what he does.

 

We should not be occupied with gawking at what others are doing or be jealous with what they have accomplished. Each one of us has a different kind of life to live and concerns much different from the rest. On the other hand, the jealous attitude is most often the result of unnecessary and unhealthy rivalry in offices and other work sites. This is called professional jealousy which affects the operation and atmosphere.

 

Finally, successful people may wonder why some friends have suddenly kept a distance from them for no reason at all that they know of. There is something for these shunned successful people to ponder about…jealousy developed by their friends who have the habit of comparing themselves with others. Such unnecessary feeling made them jealous resulting to grudge that time may not expunge easily. My suggestion: a change in attitude…by being positive in living one’s life….and changing it for the better.

 

Naisahan ni Duterte ang mga Detractors sa Pag-amin ng mga Ginawa Niya…hindi siya Plastic tulad ng Iba!

Naisahan ni Duterte ang Mga Detractors niya sa Pag-amin

ng mga ginawa niya…hindi siya plastic tulad ng Iba!

Ni Apolinario Villalobos

 

Sa pinakahuling sinabi ni Duterte, walang kagatul-gatol na inamin  niyang nagkaroon siya ng iba pang asawa at dinispatsa niya ang mga masasama. Ano pa ngayon ang uukilkilin sa pagkatao niya dahil ang mga bagay na ito ang mga pinag-iinitan ng mga mapagkaunwari niyang detractors na kalaban sa pulitika?

 

Sino ngayon ang asal-demonyo, si Duterte ba na ang mga babaeng naging bahagi ng kanyang buhay ay hindi niya itinuring na “kabit” kundi napamahal din sa kanya kaya hindi niya pinabayaan sa pamamagitan ng kaya niyang sustento kahit maliit lang…o ang ibang mga opisyal ng gobyernong nakaupo ngayon na maipakita lang na kunwari ay “macho” ay kung sinu-sino ang pinapalabas sa media na “kabit” nila… o lalo na yong mga walang konsiyensiyang pagkatapos buntisin ang nagsmasahe sa kanila sa massage parlor o nai-table sa beer house ay basta iiwanan, o di kaya ay makapagsustento lang ng malaki sa kerida ay nangungurakot sa kaban ng bayan?

 

Sino ngayon ang asal-demonyo, si Duterte ba na umaming nagdispatsa ng mga salot sa lipunan na maski ilang ulit nang ikinulong ay nakakalabas pa rin dahil sa piyansa ng mga big time financiers nila, kaya nakakapangholdap pa rin at nakakapagbenta ng droga na ikinasasama ng mga kabataan (take note: hindi sapat na “umamin” kaya guilty na siya, dahil legally ay wala pang napatunayang may dinispatsa siya, at malamang ay “good riddance” pa para sa mga kaanak ng mga dinispatsa na nakabistong sila ay masama talaga kaya hindi na nagreklamo pa)…o ang mga magnanakaw na mga opisyal na hindi na nakaisip na dahil sa ginagawa nila ay marami ang nagugutom at naghihirap, sa pamamagitan ng mga ghost projects at paggamit ng mga ghost NGO o di kaya ay pakikipagsabwatan sa mga ito?

 

Sino ngayon ang asal-demonyo, si Duterte ba na upang ma-monitor ang nangyayari sa lunsod na kanyang pinamumunuan (Davao City) ay nagmaneho din ng taxi sa gabi upang personal na makita ang tunay na sitwasyon…o, ang mga walanghiyang opisyal ng gobyerno na bahagi na ng pagkatao nila ang pagsisinungaling at pagmamagaling, ganoong kaya lang naman nasa katungkulan ay dahil sa dinadala nilang apelyido…o yong ni hindi nakaranas na maipit ng trapik sa EDSA…o nakatikim ng NFA rice?

 

Iba ang sitwasyon ng Davao kung ihambing sa ibang bayan o lunsod. Pinagtataguan ito ng mga taong tumatakas sa batas dahil may ginawang kasalanan sa kung saan mang lalawigan, bayan, o lunsod na nakapaligid ditong pinanggalingan nila. Pinamumugaran din ito ng mga NPA, lalo na sa Agdao isang slum area na nasa tabing- dagat, na kung tawagin noon ay “Nicaragdao”. Ang mga nakatira sa Davao ay nabibilang sa iba’t ibang kulturang Pilipino,  tulad ng Maranao, Maguindanao, Tausug, Badjao, mga tribu ng Lumad, at mga dayo galing sa Visayas at Luzon – lahat sila ay dapat pakisamahan at asikasuhin ng patas. Hindi din nalalayo ang sitwasyon ng Davao sa iba pang lugar na may mga drug pusher. Ngayon, hindi man 100% na tahimik o crime-free ay masasabing kontrolado na nang umupo si Duterte bilang mayor. Ang dating magulong Agdao ngayon ay tahimik na…panatag na ang kalooban ng mga naglalakad sa lunsod kahit hatinggabi…walang manlolokong taxi driver.

 

Walang mawawala kay Duterte kung ipilit ng administrasyon na i-disqualify siya na halata naman kahit pa sabihin ng Malakanyang na hindi sila nakikialam sa desisyon ng COMELEC. Hindi na tanga ang taong-bayan upang hindi masakyan ang mga sinasabi ng grupo ni Pnoy. Ayaw lang ng taong bayan na magkaroon uli ng mga marahas na pagkontra dahil wala din namang magandang mangyayari, tulad ng nakakahiyang resulta ng “EDSA People Power”, na bandang huli ay halos isumpa ng mga taong nagising sa katotohanan. Hindi bulag ang taong-bayan upang hindi makita ang mga nilangaw na selebrayson ng people power kuno na ito, dahil ang mga dumalo ay mga kamag-anak ng mga Aquino at mga crony nila na lumipat lang mula sa kampo ni Ferdinand Marcos noon, kaya hanggang Ayala lang sila tuwing mag-celebrate.

 

Natataranta ngayon lahat ng nasa oposisyon dahil biglang sumirit ang popularidad ni Duterte at naungusan niya ng milya-milya si Poe, isang araw lang pagkatapos niyang magdeklarang tatakbo sa pagka-pangulo. Malas na lang ng mga huling nag-over the bakod dahil mismong si Duterte ang umayaw sa kanila. Natataranta sila dahil inamin ni Duterte na walang problema kung si Bongbong Marcos ang ka-tandem niya, na alam ng lahat, na ang hatak ay “solid north”, at malaki-laki ring bahagi ng Visayas at Mindanao. Hindi maikakaila na marami pa ring namamayagpag na Marcos loyalist groups.

 

Baka sabihin ng mga detractor ni Duterte na hindi siya maka-Diyos. Tamaan na ng kidlat ang magsabi niyan, lalo na ang mga nakaupo ngayon sa puwesto! Sila ang hindi maka-Diyos na dapat ay tusukin ng kidlat dahil nasilaw sa perang ninakaw nila sa kaban ng bayan at hindi na nagsawa sa mga oportunidad na halos wala na yatang katapusan sa pagdaloy at tinatamasa nila habang sila ay nasa kapangyarihan!

 

Bilang huling hirit, baka naman sabihin ng mga desperadong mapanira na hindi macho si Duterte o di kaya ay anak ito ng pari o di kaya ay anak sa pagkakasala ng isang artista, o ng isang na-rape na madre o di kaya ay kapatid sa labas ni Ferdinand Marcos sa labandera nila, para lang may mabanggit. Ang pinakamagandang gawin sana ng mga nagmamagaling pero kuwestiyonable din naman ang pagkatao ay magpaka-disente na lang sa pangangampanya…huwag ipaling ang mga sinasabi sa mga personal na bagay. Sa halip, sana ang gawin ng mga nangangampanya ay magpaliwanag tungkol sa mga plano nilang gagawin kung sakaling manalo, tulad ng sinasabi palagi ni Duterte kung ano ang gagawin niya sa mga drug lords, mga nagnanakaw sa kaban ng bayan, etc! Huwag silang magpakita ng mala-demonyong ugali at pagkagahaman sa puwestong inaasam ngayon pa lang, kahit hindi pa tapos ang 2015!

Ang Mga Taong Hindi Marunong Mangalaga ng Tulong at Mga Walang Pinag-aralan Subali’t Maayos ang Buhay

Ang Mga Taong Hindi Marunong Mangalaga ng Tulong

At Mga Walang Pinag-aralan Subalit Maayos ang Buhay

Ni Apolinario Villalobos

 

Dapat lang na hindi ibalik sa taong tumulong sa iba ang itinulong niya sa mga ito. Ibig sabihin ang tulong ay hindi dapat ituring na “utang” ng taong tinulungan. Ang dapat gawin ng isang tinulungan ay ipasa sa iba ang tulong na napakinabangan niya. Subalit iba ang usapan kapag ang tinulungan ay hindi marunong mangalaga ng itinulong sa kanya tulad ng mga sumusunod na kuwento:

 

#1…..Tungkol ito sa isa kong kaibigang seafarer, mayroon siyang malaking bahay na hinuhulugan at may dalawang anak na nag-aaral. Noon ay hindi hamak na malaki ang kita niya kung ihambing sa kinikita ng hindi sumasakay sa barko. Ang masama lang ay mayabang siya at galante tuwing magbakasyon at mahilig bumili ng mga bagay na naide-display niya upang masabing marami siyang pera. Kalimitan, makalipas ang dalawang buwang bakasyon, isa-isa na ring nawawala ang mga gamit dahil kung hindi naisanla ay naibenta…at sa akin tumatakbo upang umutang. Palagi ko siyang pinapayuhan, at oo naman siya ng oo. Ngayong nagkaedad, halos wala nang kumpanyang tumanggap sa kanya, kaya  nataranta dahil ang bahay pala ay hindi regular na nababayaran sa SSS kaya malaki ang naipong arrears. Ang anak na babae ay isang teen-aged mom dahil nabuntis high school pa lang, at ang panganay na lalaking anak ay puro tattoo ang katawan at laman ng kalye. Ang asawa naman na suki ng mga parlor ay halos walang expression ang mukha dahil kung ilang beses nang inineksiyunan ng  gamot na pampatanggal ng kulubot, kaya sa biglang tingin ay mukhang tanga. Ilang beses siyang lumapit sa akin upang umutang, subalit nagmatigas ako. Nang magalit, pinaalala ko sa kanya ang mga utang niyang niyang hindi ko nasingil dahil idinaan na lang niya sa “kalimot”.

 

#2…..Isa pa ring kaibigan ang inabutan ko ng tulong na pandagdag sa puhunan niya sa pagba-buy and sell ng mga prutas. Nang lumakas ang negosyo, biglang umarangkada sa pagbukas naman ng isang karinderya dahil naiinggit yata sa mga kaibigang may ganitong negosyo. Minalas sa mga taong tinanggap niya upang tumulong dahil puro kupit ang inabot niya. Wala pang anim na buwan, bumagsak na ang karinderya ay may utang pa siya sa inupahang puwesto. Pinahiram ko pa ng ilang beses subalit hindi pa rin natuto dahil nagbukas uli ng karinderya na talaga namang hindi niya nakokontrol ang pagpatakbo. Lumipas ang isang taon bago kami nagkita uli….balik siya sa wala. Nang subukan niyang “humiram” uli sa akin, tumanggi na akong tumulong. Tulad ng inaasahan ko, nagtampo at nagalit kaya iniwasan na ako.

 

Iba naman ang kuwento ng mga taong nakatira sa bangketa na ang ikinabubuhay ay pamumulot ng mapapakinabangang basura. Yong isang pamilya na naabutan ng pera, bumili agad ng mga scrap na kahoy, tatlong gulong na pang-kariton, mga pako at nanghiram lang ng martilyo, at tulung-tulong silang mag-asawa sa paggawa ng kariton, kaya ngayon ay lalong marami silang nahahakot na papel, lata at bote, kung ihambing noon na sako o malaking plastic bag lang ang gamit.

 

Yong isang pamilyang dating isang kariton lang ang gamit sa pamumulot ng basura, nagkaroon ng isa pa nang maabutan ng tulong, kaya tag-isa na silang mag-asawa ng itinutulak na kariton, at dahil lumaki ang kita, nakaya na nilang mangupahan ng isang maliit na kuwarto…hindi na sila nakikigamit ng kubeta ng restaurant ng Intsik, at hindi na rin natutulog sa bangketa. Nakakaipon na rin sila ng iba’t ibang gamit sa bahay na napupulot sa mga basurahan dahil naikakarga nila ang mga ito sa kariton nila upang maiuwi.

 

Yong mag-asawang matanda na sigarilyo at mga kendi lang ang dating tinitinda sa bangketa, nang abutan ng tulong, nagkaroon ng maliit na mesa, dalawang thermos para sa kape, mga biscuit, at tinapay na idinagdag sa mga itinitinda. Mayroon na rin silang picnic umbrella, pananggalang nila sa init ng araw at ulan. Nang dinagdagan ang puhunan nila, nagtinda na rin ng piniritong isda at kanin na tantiyado nilang mauubos sa maghapon, nalilibre pa ang tanghalian at hapunan nila.

 

Yong mga namumulot lang dati ng mga reject na gulay sa Divisoria, may mga kariton na rin at ang tinitinda ay mga gulay na binibili nila ng maramihan sa mga papauwi nang mga mangangalakal kaya mura nilang nakukuha…nabawasan na ang hirap nila dahil hindi na sila mangangalkal pa at maglilinis ng mga reject na gulay.

 

Kung minsan mahirap unawain ang tao. Kung sino kasi ang may kakayahang pinansiyal ay sila pa yong nagmimistulang kawawa bandang huli dahil sa pinili nilang pagpapabaya sa sarili ganoong may pinag-aralan naman sila na magsisilbi sanang gabay sa paggawa nila ng mga desisyon. At, kung sino pa yong sa tingin ng iba ay walang pag-asa sa buhay dahil mga yagit sa bangketa kung ituring – walang pinag-aralan at ni walang ekstrang damit, ay sila pang nakakaraos dahil sa pagsisikap upang mabuhay ng maayos! Ibig sabihin, hindi kailangang maging titulado ang isang tao upang makagawa ng malinaw na desisyon sa buhay!

Ang isang Tao ay Puwedeng Maging Lider Batay sa Likas niyang Talino at Ugali

Ang Isang Tao ay Pwedeng Maging Lider

Batay sa Likas Niyang Talino at Ugali

Ni Apolinario Villalobos

Ambisyong palpak ang bumubulag sa isang tao na gustong maging lider kahit sa simula pa lang ay alam niyang hindi niya kayang gawin ito. Hindi masama ang mangarap o mag-ambisyon pero dapat ilagay sa ayos upang hindi pulaan ng iba. Ang ganitong sitwasyon ang nakita, hindi lang ng buong bansa, kundi buong mundo nang magdagsaan sa COMELEC ang mga may ambisyon na maging Presidente ng Pilipinas. Ang nakakabahala ay ang isipin ng mga taga-ibang bansa na kaya pala ganito ang kalagayan natin ay dahil sa mga may sayad sa pag-iisip na gustong maging Presidente. Ang karamihan sa nagparehisitro sa COMELEC ay halatang pinag-aralan ang mga kilos at sasabihin upang makakuha ng atensiyon kaya nagmukhang kawawa dahil pinaglaruan lamang ng mga usisero at taga-media. Sa panahong yon, naabuso na naman ang Kalayaan at Demokrasya dahil sa mga taong hangal at may sayad sa utak. Hindi dapat gamitin ang Demokrasya upang “malayang” gawin ang lahat ng gusto, lalo na ang pagsalaula sa sagradong pagpili ng Presidente ng Pilipinas. Hanggang kaylan tatagal ang ganitong kahinaan ng COMELEC, na sana ay may pinatutupad na mga alituntuning maayos, walang mga butas na nasisilip ng mga taong may diperensiya sa pag-iisip? Repleksiyon ba ang kahinaang ito ng uri ng mga taong nagpapatakbo ng nasabing ahensiya?…nagtatanong lang.

Hindi madaling maging lider ng isang maliit na grupo man lang, lalo na ng buong bansa tulad ng Pilipinas. Mapalad ang isang taong may likas na katalinuhan at ugali na angkop sa pagiging lider, dahil ang mga nakapaligid sa kanya ang kumikilala sa mga ito, kaya hindi na niya kailangan pang ipilit upang mapansin. Lumilitaw ang mga katangian niya sa mga kalagayang hindi inaasahan tulad ng kalamidad at agarang pagbigay ng tulong sa iba kahit sa normal na sitwasyon. Subalit maliban sa dalawang nabanggit na katangian, dapat mayroon din siyang tiyaga, determinasyon o katapangan, at pasensiya. Sa madaling salita, ang isang taong likas na matalino, kahit pa nakapagtapos ng kolehiyo, at mabait, ay mahihirapang maging lider kung wala siyang tiyaga at pasensiya, lalo na kung walang determinasyon o tapang sa pagpapatupad ng mga panukala, o utos na dapat masunod. Ang mga iyon ang maglilinang ng respeto para sa kanya bilang lider.

Si Manny Pacquiao ay isang halimbawang nag-ambisyong makilala ng tao. Natanim sa isip niya ang masidhing pagnanais na maipakitang ang kahirapan ay hindi dapat ituring na hadlang upang umunlad ang isang tao. Nagtagumpay naman siya – sa sports. Subalit naudyukan siya ng mga nakapaligid at may balak gumamit sa kanya, na pwede siyang pumasok sa pulitika na ginawa naman niya at nagtagumpay bilang kongresman ng kanilang lalawigan. Tulad ng inaasahan ay ampaw ang tagumpay niya sa pulitika, walang laman, walang sustansiya dahil nakikita namang hindi niya kaya ang trabaho bilang kongresman. Kung gumagalaw man ang opisina niya, ito ay dahil sa mga taong sinusuwelduhan niya upang gumawa ng mga panukala, kaya hanggang pirma na lamang ang papel niya. Nakita naman ng buong bansa na ang panahon niya ay nagamit sa mga ensayo at pagsabak sa boksing. Hindi pa nakuntento ang mga hangal na umuuto sa kanya, dahil gusto pa siyang patakbuhin bilang presidente ng Pilipinas! Ngayon, dahil sa katanyagan niya sa boksing, sumabak na rin sa pulitika ang iba niyang kaanak, lalo na ang asawa, siyempre, dala kasi ang apelyidong “Pacquiao”.

Masakit na sa tenga ang parang sirang plakang linya ni Pacquiao na, “gusto kong makatulong sa mga kababayan (o kapwa) ko”, dahil malabo itong matutupad kung ang iniisip niya ay “gumawa”  ng mga panukala na maaaring hindi maaprubahan, at kung maaprubahan man ay hindi rin maisasakatuparan tulad ng mga libo-libong panukala na inaagiw sa kongreso at senado dahil walang budget. Kung gusto niyang tumulong, lumabas siya sa pulitika para hindi siya magamit ng ibang pulitiko, magtayo siya ng mga boxing gyms sa buong Pilipinas at Foundation para sa mga scholars, at higit sa lahat, ng mga negosyo upang magkaroon ng mga trabaho… ganoon lang ka-simple at wala pang gagamit sa kanya. Sa madaling salita, pasukin niya ang larangan ng negosyo at maging pilantropo, tulad ni Henry Sy ng SM. Huwag na niyang dagdagan ang mga panlolokong ginagawa ng mga pulitikong nagkaugat na ang mga puwet sa pagkakaupo sa kongreso at senado dahil sa hangaring magpayaman. Huwag na niyang dagdagan ng batik ang nagpuputik nang dumi ng pulitika sa Pilipinas.

Ang tao ay hindi dapat maiinggit sa tagumpay na tinatamo ng iba. Ang ugaling maiinggitin ang lason sa kaisipan ng isang taong baluktot ang takbo ng isip. Tulad ng isang taong nakilala ko na nakabalita lang na tatakbo sa pagka-meyor ang kaklase niyang dating councilor sa kanilang bayan, ay gusto na ring tumakbo para sa nasabing puwesto, dahil hindi hamak na mas matalino daw siya, kaya valedictorian siya noong gumadreyt sila. Sana binalikan niya ang nakaraan nila noog nag-aaral pa sila, dahil nagkuwento ang pinsan niyang kumpare ko, na ang kaklase niyang tatakbo sa pagka-meyor ay magaling makisama, nagkukusa sa pagkilos kung may mga school activities, nangunguna sa sports, at higit sa lahat, may lakas ng loob. Taliwas naman sa ugali ng pinsan niyang makasarili kaya walang barkada, at umiiwas sa mga gawain kung may school activities. Ayaw daw paawat ang pinsan niya kaya nag-file ng candidacy.

Hindi dapat magyabang ang taong may ambisyong maging lider. Walang masamang gumamit ng lakas ng loob sa pagsuong sa pulitika. Lalong maganda kung magsimula sa ibaba, maliban na lang sa mga taong miyembro ng mga pamilyang nakababad na sa pulitika, yong mga tinuturing na “political dynasty”, kaya naging senador, kongresman, gobernador o meyor agad. Subalit para sa mga nag-aambisyon pa lang, dapat ay magsimula sa unang baytang ng pagsisikap – sa pinakamababa, tulad ng barangay o homeowners association o non-government organization (NGO). Doon masusubukan ang kanilang kakayahan at pagkatao kung angkop sila sa mas mataas pang tungkulin. Kung ang taong may ambisyong maging barangay chairman, halimbawa, ay hindi naman pala marunong makisama o tumutulong sa mga kapitbahay, kalimutan na lang niya ang ambisyon at magtraysikel na lamang, sigurado pa ang kita at hindi siya hihingan ng tulong, sa halip ay siya pa ang babayaran….. ng pamasahe.

Humanga at tumulong sa mga kaibigan o mga kakilalang nasa larangan ng pulitika upang lalo pa silang magtagumpay, o di kaya ay kahit sa mga hindi kilala ngunit maganda ang mga hangarin para sa bayan. Kailangang marunong tayong tumanggap ng ating kahinaan at kakulangang mga katangian, kaya hindi tayo pwedeng maging isang epektibong lider. Sa isang banda, kung hanggang suporta lang ang kaya, gawin natin ito ng maayos at taos sa puso, dahil kung hindi matibay ang suporta ng isang lider, magiging dahilan ito ng kanyang pagbagsak, na upang maiwasan ay kinakailangang suportahan, simpleng tulong nga…..mahalaga naman.