Elena Constantino: Vendor sa Luneta

Elena Constantino: Vendor sa Luneta

Ni Apolinario Villalobos

 

Nasumpungan ko ang puwesto ni Aling Elena (Constantino) isang umagang naglibot ako sa Luneta upang makita ang mga pagbabago. Madaling araw pa lang ay naglibot na ako kaya natiyempuhan ko ang mga grupo ng nagsu-zumba. Hindi lang pala isang grupo ang nagsu-zumba, kundi lima. Nandoon pa rin ang grupo ng mga Intsik na na nagta-tai chi, at ang mga grupo ng ballroom dancers.

 

Malinis na ngayon ang mga palikuran ng Luneta, hindi nangangamoy- ihi tulad noon. Limang piso ang entrance fee. Unang nagbubukas ang palikuran sa may dako ng kubo ng Security personnel. Ang iba pa ay matatagpuan sa tapat ng Manila Hotel, likod ng National Historical Institute at tapat ng Children’s Museum.

 

Dahil sa pagod ko sa kaiikot, naghanap ako ng isang tahimik na mapagpahingahan at mabibilhan din ng kape. Ang nasa isip ko ay isa sa mga “stalls” na nagtitinda ng snacks, at dito ko nakita ang puwesto ni Aling Elena. Kahit pupungas-pungas pa halos dahil kagigising lang ay ipinaghanda niya ako ng kape. Marami siyang natirang pagkain tulad ng nilagang itlog at mga sandwich. Upang mabawasan ang maraming tirang nilagang itlog ay kumain ako ng tatlo.

 

Noon pa man ay may isyu na sa mga vendor ng Luneta. Ilang beses na silang pinagbawalang magtinda sa loob, pinayagan din bandang huli, pinagbawalan uli, pinayagan na naman, etc. Kung limang beses na ay meron na sigurong ganitong parang see-saw na desisyon ang National Parks Development Committee. Sa ngayon, ang upa sa isang stall na ang sukat ay malaki lang ng kaunti sa isang ordinaryong kariton, binubungan at nilagyan ng dingding, pinto at bintana ay Php50 isang araw. Subalit sa liit ng puwesto na sasabitan ng mga chicherya, sa tantiya ko ay hindi aabot sa Php100 isang araw ang tutubuin ng nagtitinda. Kaya ang ginawa nila, pati si Aling Elena ay nagkanya-kanyang lagay ng extension na gawa sa telang habong o tarpaulin. Bawal din daw ang maglagay ng mesa at upuan, pati ang pagluto, maliban lang sa pagpapakulo ng tubig na pang-kape. Subalit tulad ng isang taong nagigipit, nagbakasakali na lang sila sa paggawa ng mga ipinagbabawal upang kumita ng maayos at masambot ang araw-araw na upa.

 

Inamin ni Aling Elena na ilang beses na rin siyang naipunan ng bayaring upa kaya lahat ng paraan ay ginawa niya upang mabayaran ang namamahalang komite sa Luneta. Ang problema niya ay kung panahon ng tag-ulan, at mga pangkaraniwang araw  mula Lunes hanggang Biyernes kung kaylan ay maswerte na raw siya kung makabenta ng limang balot ng chicherya. Ang tubo sa isang balot ng chicherya ay mula piso hanggang limang piso. Kung makabuo siya ng pambayad sa isang araw, wala na halos natitira para sa kanyang pagkain. Hindi nalalayo ang kalagayan niya sa mga nagtitinda gamit ang bilao sa bangketa ng mga palengke….gutom din, kaya wala na talagang magawa si Aling Elena kundi ang magtiyaga. Okey naman daw ang kinikitang tubo na umaabot sa Php200 isang araw kung weekend, lalo na ngayong pasko.

 

Nagulat lang ako nang sabihin niya na may isa pala siyang apo na pinapaaral sa Mindoro. Nabasa siguro niya ang isip ko kaya siya na ang nagkusang magsabi na hindi siya pinababayaan ng Diyos dahil kahit papaano ay nairaraos niya dahil mura lang ang tuition sa probinsiya at may pinagkikitaan din kahit kaunti ang apo niya na nasa first year college. Wala siyang gastos sa pamasahe dahil sa maliit na puwesto na rin siya natutulog. Ganito na raw ang buhay niya sa Manila mula pa noong 1972 pagkatapos niyang mag-asawa sa gulang na labing-pito.

 

Mahigit pitumpong taon na si Aling Elena at marami na rin daw siyang nararamdaman lalo na sa kanyang mga kasu-kasuan (joints), pero tuloy pa rin siya sa kanyang ginagawa dahil baka lang daw magkasakit siya kung siya ay tumigil. Hindi rin siya kikita sa Mindoro dahil tag-gutom din daw doon at palaging binabaha ang bayan nila.

 

Upang kumita pa si Aling Elena, naka-tatlong mugs ako ng kapeng ininom at ang tatlong itlog ay dinagdagan ko pa ng dalawa, bumili rin ako ng sampung balot ng chicherya na inilagay ko sa bag para sa mga batang pupuntahan ko. Nang paalis na ako ay may dumating na babaeng may bitbit na mga nakataling tilapia, nahuli raw sa Manila Bay. Inalok si Aling Elena na umiling lang dahil nga naman ang kinita ay ang binayad ko pa lang. Dahil napansin kong nagtitinda din siya ng ulam, ako na lang ang nagbayad upang mailuto niya agad, mura lang kasi sa halagang Php60 at sabi ng nagtinda ay tumitimbang daw lahat ng isang kilo.

 

Mabuti na lang at naantala ang pag-alis ko dahil sa pagdating ng babaeng nagtinda ng tilapia. Naalala ko tuloy na kunan ng litrato si Aling Elena na nagpaunlak naman. Mula sa puwesto ni Aling Elena ay naglakad na ako patungo sa Liwasang Bonifacio (Lawton Plaza)….

 

 

 

Baguhin ang mga Ugaling Hindi Maipagmamalaki

Baguhin ang mga Ugaling Hindi Maipagmamalaki

Ni Apolinario Villalobos

 

Taun-taon na lang ay may New Year’s Resolution ang bawa’t isa. Ito ang dahilan kung bakit malakas ang loob ng karamihan sa atin na lumihis ng landas mula unang araw ng Enero hanggang huling araw ng Disyembre…dahil pwede naman daw magsisi bago matapos ang taon.

 

Hindi madaling magbago ng ugaling malalim na ang pagkaugat sa ating pagkatao. Kailangan ang pambihirang disiplina upang magawa ito o di kaya ay isang milagro. Ang masisisi sa ganitong bagay ay mga magulang na nagpabaya dahil hindi nila nadisiplina ang kanilang mga anak habang maliit pa lang sila upang magkaroon ng mga ugaling maipagmamalaki. Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa mga ugaling sumisira ng pagkatao:

 

• Ang pagiging batugan na nagreresulta sa katamaran. Nakaugalian ng karamihan na tuwing weekend ay gumising ng tanghali. Ang dahilan ay bumabawi lang dahil buong linggo naman daw ay kayod-kalabaw sila. Dahil sa ganoong pananaw, nahawa sa ganitong ugali ang mga anak na paglaki ay magpapasa rin ng ganitong maling pananaw sa kanilang mga anak. May iba diyan na dahil sa pagkabatugan, tapos nang magluto ng tanghalian ang kapitbahay, sila ay humahagok pa rin sa pagkakatulog.

 

• Ang pagiging abusado sa mga taong tumutulong. Dapat unawain na hindi lahat ng nakakatulong lalo na yong katamtaman lang naman ang uri ng pamumuhay ay palaging nakakaluwag. Ang mga kusa nilang naibabahagi ay ekstra lamang kaya hindi palaging meron sila nito. Ang hirap lang sa ibang naabutan minsan ng tulong, ang gusto ay araw-arawin na ito ng nakatulong, kaya kapag hindi nangyari ang inaasahan nila, sasama na ang loob. Kung ang mga mayayaman nga, maliban na lang ang may mga Foundation, ay minsanan lang kung tumulong, paano pa kaya ang mga nasa “middle class” o yong mga nasa “lower class” subalit may pambihirang ugaling matulungin?

 

• Ang pagiging “sipsip” sa boss. May mga taong sagad-buto na yata ang pagkamakasarili kaya gumagawa ng lahat ng paraan upang umangat lang, kahit pa marami silang natatapakan o nasasagasaan. Ang mga taong ito ay yong klaseng wala naman talagang ibubuga sa trabaho kaya “sumisipsip” na lang sa boss, na halos umabot sa paghimod sa puwet nito, ma-promote lang. Unfair ito sa mga kasama nila sa trabaho na karapat-dapat umangat dahil sa talino at kakayahan.

 

• Ang pagiging pekeng makatao at maka-Diyos. Ang isa pang tawag dito ay kaipukrituhan. Ito ang mga taong umaasa ng “bayad” o “balik” o “sukli”, kapag nag-abot ng tulong sa kapwa. Ito ang mga taong palaging may kamera kapag pumunta sa mga evacuation center o mga lugar na sinalanta ng kalamidad at may mga dala rin namang relief goods. Okey lang kung malakihang operasyon na tulad ng ginagawa ng DSW o di kaya ay mga NGOs dahil dapat may maipakita silang patunay na pinamigay nila ang mga donasyon. Subalit kung kusang “tulong-kaibigan” na hindi naman big-time o malakihan, bakit kailangan pang magkodakan? Ang mga gumagawa nito ay yong may ambisyon sa larangan ng pulitika o nangangarap na maging santo o santa.

 

• Ang pagiging abusado sa katawan. Ang pag-aabuso sa katawan ay nagiging sanhi ng pagkasira ng kalusugan. Ang mga taong abusado sa ganitong bagay ay yong may mga bisyo na kahit alam nang nakakasama ay tuloy pa rin sila sa ginagawa. Nagpapabaya rin sila pagdating sa mga bagay na may kinalaman sa tamang pagkain. Ito ang mga maaarte na ayaw kumain ng gulay halimbawa, dahil hindi nila gusto ang lasa kahit alam nilang mahalaga sa kalusugan, kaya sila ay ginagaya ng mga anak na lumaki na lang sa pagkain ng hot dog at hamburger o piniritong itlog.

 

• Ang pagiging bulagsak sa pera. Ito yong mga taong kung gumastos ay parang wala nang susunod pang mga araw na paggagastusan, kaya kung suwelduhan sila, ang natatanggap tuwing 15/30 ay sandail lang nilang nahahawakan….ang resulta – kung may mga emergency na pangangailangan, hanggang nganga na lang sila!

 

• Ang pagiging palamura. Ang pagmumura ay talagang masama….pagsabihan ba naman halimbawa ang isang tao ng “puta ang ina mo”, o di kaya ay “anak ka ng puta”. Dapat ay baguhin na itong ugali. Kung hindi maiiwasan, putulin na lang ang mga linya…halimbawa, sa halip na “puta ang ina mo” ay sabihin na lang na “…ina mo”, at ang “anak ka ng puta” ay “….anak ka”. Huwag murahin sa Ingles ang mga walang alam sa wikang ito…huwag gawing dahilan ang kawalang kaalaman nila sa Ingles upang paliguan sila ng mga pagmumurang tulad ng, “shit”, “damn it”, “son of a bitch”, etc., dahil baka murahin ka rin sa dialect na hindi mo alam!

 

HAPPY NEW YEAR NA LANG SA MAKAKABASA…..LALO NA ANG NATUMBOK!

Contentment in Life

Contentment in Life
By Apolinario Villalobos

Even what is good becomes bad when it is excessive. Food is good but could give us dyspepsia when we have taken much more than what our guts can take. Medicine when taken in overdose can be fatal. Even being overly religious can give us imbalance in sanity, making us believe that we have already become another God, even another Jesus.

Moderation is necessary. To be healthy, we must watch out for the calories of the food that we eat. We must read the direction on every label of medicine that we take, and follow the doctor’s prescription. We should not even oversleep even if this ultimate rest is necessary for the regeneration of some cells in our body. Even too much love to the point of being too passionate can tip the balance of our emotional lucidity and could be fatal.

To be reasonably moderate, it is necessary that we control our desire. To do these, we should let our mind prevail over our excessive emotion that is expressed in embarrassing actions that we fail to notice, putting us in unlikely situations most often. We become hysterical and unreasonable. All we know is that we have to let out what we feel. A typical manifestation of such this kind of uncontrolled emotion can be observed in concerts of bands where fans shout and gesticulate to show their “love” to their performing idols. Also, in confrontations, during which we let our pride prevail over reason.

During break ups of engaged couples or married ones, some of those who are greatly affected and could not just accept the unfortunate reality either cry their heart out, indulge in food trip binges, drown their sorrow in shots of alcoholic beverage, commit suicide, or kill their partner who brought them such pain. Blame too much love! The same thing happens when a dear love dies. Some of those who are left behind and who could not accept the departure, lose control of their senses even for years, forgetting that they still have other loved ones to be cared for.

For us to be reasonably moderate, we should accept the reality that every thing in ourselves and in this world has limitations. For the physical limitations, no two persons are exactly of the same make up, not even twins. One could perhaps take 3 cups of coffee and not feel dizzy, but another may be good for just 1 cup. One may comfortably gobble up 5 cups of rice, but another is comfortable with just 2 cups. One may consume one whole cake with a smile, but another one could be running to the toilet after finishing 3 slices of the sweet confection. All limitations are part of God’s design when He created the universe and every thing in it including us. That is why there is harmony.

Every thing has its use for the sake of harmony. Some of the creations that may be harmful to us people, are useful to other creatures. In a coral colony for instance, some of the corals are poisonous to humans but provide protection to small fishes. Animals in the jungle that we find dangerous such as lions and tigers are there to help check the overpopulation of their kind by making use of some of the wild creatures as food. As for the criminals that roam the dark streets, they become such to represent what is bad, to open the minds of others, hence, not emulate their acts. But these criminals have the chance to change their ways, that is why, man put up the correctional institutions.

Among God’s creatures, only man has the discipline because of his intelligence. As God’s design, this discipline is supposed to check his acts, tell him what is good and what is bad as his rational attribute is activated. That is why the head which encases the brains is on top of his body while the emotional heart is way down below but above the guts.
Discipline cannot be had if there is no contentment, the hidden force in ourselves that could spell harmonious life.

There are many things that we should be contented about. One is achievement in life. Some are not happy despite their having earned a degree. They still aspire to earn a master’s degree or a doctorate. But because of financial incapacity, this is impossible. This results to grumblings and self-pity. Some are not happy despite their having a loving wife and healthy children. They want more just like their neighbors who have cars and who go on regular out-of-the country vacations. But this is not possible because their salaries are just enough for the rent, food and education of the children. Some are not happy despite their having successfully guided their children to raise families of their own. At an advanced age, they still grumble.

For the blessings that God gave us, we must be thankful. If these blessings prosper, we should share them with others without expecting any payback. We must feel contented for these blessings, not ask for more because there are many out there who are waiting to be blessed, too. For anything that we do for the good of the community, we must do our best. By doing our best as street sweepers we are doing an important role for the cleanliness of our community. By doing our best as tricycle drivers, hence, careful in bringing our passengers to their desired destinations, we are ensuring safety on the street. By doing our job as cooks in restaurants, we satisfy our customers and make them happy. The execution of our role to the best we can is a manifestation of contentment.

The desire for more than what God gave us transforms us into demonic creatures. Those who desire for more money at all cost commit robbery and in case they work in the government, become corrupt. Those who desire for more power make use of bribery as a means. Those who desire for more honors and adulation, commit plagiarism. Those who desire for more aesthetic appearance than others ruin their body with excessive cosmetic surgeries and drugs.

Each role in life is a blessing from God. We should be contented with what we are, what we have and what we can do best for others. We should free our minds from the “should have been” qualms. What achievements others have but we failed to earn should not make us unhappy. Instead, we should be happy for them. We should learn how to be happy for others. There are reasons for every thing that happens in our life. Instead of asking God “why” every time we stumble on trials, we should be mumbling “ thank you, Lord!”. God will not let us face trials that we cannot overcome. He knows our limitations. We must remove the “self” from our mind and change it with His light so that we are assured of clarity in our decisions and actions as we live day by day. We should never let envy and pride hold us back. We should let the force of contentment push us on!