True Friendship
(for Airene Calantina Benian)
By Apolinario Villalobos
For one who cries and laughs so easily
feelings are so easily revealed and…
to misunderstanding subjected,
but never do others know that…
such emotions are but highlights
of what are hidden inside the heart.
Such one may really exude warmth,
to loved ones… endearing, affectionate…
also, sweet and easily trusted,
that friendship with her –
will never be wasted.
Ang Maging Tapat
(… para kay Raishy Cashy Benian)
Ni Apolinario Villalobos
Ang magpakita ng tunay na pagkatao
Dapat lang na gawin, maski ninuman
Dahil bukod tangi ang bawa’t katauhan
Ng mga taong nabubuhay sa sanlibutan.
Kaya mayroong mahilig ngang magpatawa
Ay ‘di makaiwas upang maging masungit
Pero dahil ito daw ay nakakapagpapangit
Don’t worry, it will last only ng ilang saglit!
Huwag kang malungkot dahil ‘di ka bright
Ang mahalaga, willing ka to learn…okey yan
‘Di tulad ng iba na nagmamaang-maangan
Pero, mga sinasabi ay wala namang laman!
Mga Pangarap ni Nanette
…isang batang prosti sa Avenida
Ni Apolinario Villalobos
Nang minsang bumili ako sa isang tindahan sa Baseco Compound, may nakasabay akong batang babae na paulit-ulit na binibilang ang dalang mga barya, habang nakatingin sa naka-display na mga ulam. Nang akmang aalis na walang nabili, kinalabit ko siya at tinanong kung may gusto siyang bilhin na ulam. Hindi siya sumagot, nakatingin lang sa akin. Sabi ko huwag siyang matakot dahil kaibigan ko ang nakatira sa isang barung-barong sa kantong itinuro ko. Kilala pala niya ang mga kaibigan ko. Noon pa lang siya ngumiti at nagsabi na gusto sana niyang bumili ng kalahating ginataang gulay, pero kulang ang pera niya dahil ang iba ay naibili na niya ng bigas na nilutong lugaw. Ibinili ko siya ng ilang piniritong galunggong at dalawang takal na monggong ginisa. Sinabayan ko siya sa pag-uwi. Tanaw mula sa bahay ng kaibigan ko ang tinitirhan nila na isang halos ay magiba nang barung-barong.
Sabi ng kaibigan ko, iniwan sina Nanette ng kanilang ama kaya mag-isang itinataguyod silang magkakapatid ng kanilang nanay na ang pinagkikitaan ay ang pagbalat ng bawang at sibuyas. Nagulat ako nang ibulong niya na nabisto si Nanette na umiistambay sa Avenida, kasama ang isang kilalang bugaw. May ibig siyang sabihin na naunawaan ko agad.
Nang hapong yon, gumawa ako ng paraan upang makausap si Nanette na tumutulong sa kanyang nanay sa pagtalop ng mga bawang at sibuyas. Kunwari ay nagpasama ako upang bumili ng miryenda para sa kanila at sa mga anak ng kaibigan ko. Habang naglalakad kami, marami kaming pinag-usapan tungkol sa mga kapatid niya na ang isa ay nilalagnat pa. Dahil sa sinabi niya, bumili na rin ako ng gamot panglagnat sa tindahan. Pinakiramdaman ko siya at nang bandang mag-aalas kuwatro na, nagpaalam siya upang maligo daw. Bumalik na lang ako sa kaibigan ko. Subali’t may hinala na akong magbibihis na rin siya upang “rumampa” sa Avenida.
Nang makita ko siyang paalis na, nagpaalam na rin ako sa kaibigan ko upang sumabay kay Nanette. Biyaheng Recto ang sinakyan naming jeep. Ang dahilan ko sa kanya, LRT ang sasakyan ko pauwi. Subali’t pagdating sa Avenida, inanyayahan ko siyang kumain muna sa McDonalds. Doon ko na siya kinausap ng masinsinan. Dahil sa tiwalang nabuo, naging tapat siya sa mga sagot sa akin. Inamin niyang nagpapabugaw siya. Noon ko lang din nalaman na labing-anim na taong gulang siya.
Siya ang panganay sa kanila…anim sila lahat. Dalawa ang nag-aaral, at siya naman ay biglang tumigil sa kalagitnaan ng second year high school dahil sa paglayas ng kanyang tatay. Mag-isa siyang rumarampa sa tulong ng isang bugaw. Gusto niyang makatapos man lang ng high school kaya may itinatabi siya mula sa kanyang kita. Sa susunod na taon ay magpapa-enroll daw siya. May mga nahingi na siyang mga gamit mula sa mga nakilala niya sa Avenida- dalawang pares na sapatos, isang balat at isang goma, may bag na pwede pang-eskwela at ilang maaayos na damit. Pagkatapos daw niyang mag-high school, papasok agad siyang waitress sa gabi at mag-aaral ng computer sa isang eskwelahan sa Tondo, sa araw. Ito yong vocational course na pang-dalawang taon lamang daw. Malinaw ang mga paglalahad niya ng kanyang mga pangarap.
Nakakaantig ng damdamin ang mga sinabi sa akin ni Nanette…wala siyang kagatul-gatol sa pagsasalita na para bang nanggigil pa. Inisip ko na lang na excited lang siguro siya. Subali’t bigla niyang sinabi na gusto niyang ipakita sa lumayas nilang tatay na kaya nilang mamuhay, at kakayanin niyang magtaguyod sa kanyang mga kapatid katulong ang kanyang nanay. Yong balak pala niyang ipamukha sa kanyang tatay na kaya nilang mamuhay nang hindi aasa sa kanya, ang dahilan ng kanyang panggigigil.
Hindi kami nagtagal ng pag-uusap dahil umiwas ako sa trapik subali’t nangako akong mag-uusap kami uli. Nabanggit ko si Nanette sa isa kong kaibigang balikbayan na nakatira sa Pasay. Pensiyonado siya bilang American citizen at kaa-approve lang ng dual citizenship kaya nakakuha uli ng Filipino citizenship. Ako ang umalalay sa kanya sa pagpabalik-balik niya sa immigration office, dahilan upang magsabi na kung ano ang kailangan ko, siya naman ang tutulong. Pinaalala ko sa kaibigan ko ang pangako niya, sabay hiling ng tulong para kay Nanette. Chicken feed daw lang pala ang hiling ko.
Tinyempuhan namin si Nanette sa Avenida nang sumunod na Sabado at nang makita namin ay niyaya agad na kumain sa MacDonalds kasama ang bugaw niya. Doon binitiwan ng kaibigan ko ang pangakong tulong upang maipagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral, kaya sigurado na siyang makakapag-enroll sa susunod na pasukan, kaya lang second year pa rin – nagtawanan kami. Hindi rin napigilan sa pag-iyak si Nanette dahil sa sobrang tuwa, at dahil binigyan ng pera ng kaibigan ko, hindi na nagpabugaw nang hapong yon. Ang kaibigan ko ay nangakong tutulong pa rin kay Nanette upang makapag-aral sa isang government vocational training center, pagkatapos niya ng high school, pero hindi na computer ang ipapakuha sa kanya, kundi welding course na in-demand sa abroad, lalo na sa mga bansang Muslim.
Ang mga tulad ni Nanette ang nagpapamukha sa atin na hindi lahat ng pumapasok sa mga alanganin at hindi katanggap-tanggap na trabaho ay masama, dahil karamihan sa kanila ay biktima ng kapabayaan at naitutulak ng matinding pangangailangan. May pangarap din silang mabuhay ng maayos sa hinaharap kaya sila nagsisikap at malaking bagay ang tulong na walang taling hila-hila ng nagbigay.
Hindi tayo dapat mainis sa mga batang yagit na namumulot ng basura o namamalimos. Ang mga bata ay walang kamuwang-muwang kung sila ay magiging bunga ng mga iresponsableng magulang o mayamang mag-asawa na sabik magkaroon ng anak, habang sila ay nasa sinapupunan pa. Sa pagmulat ng kanilang mga mata sa mundo, hindi sila nakakapamili kung saan sila hihimlay – sa sahig ba ng isang barung-barong sa gitna ng tambakan? o sa isang malamig na kwarto ng isang magarang bahay. Kadalasan, sa murang gulang nagagamit pa sila sa pamamalimos ng mga taong maitim ang budhi. Huwag natin silang pagkaitan ng ilang barya o isang pirasong tinapay, kahi’t may kutob tayong nagmamaang-maangan lamang sila, dahil ang gutom ay hindi kayang itago ng pagkukunwari.
Karma as Principle
…and how Filipinos perceive it
By Apolinario Villalobos
The followers of Hinduism believe that karma as a principle is about the positive or negative consequence for the action of a person on his soul in his next life. This principle has become so popular that even non-believers of Hinduism use it as part of their daily expression in warning wrongdoers for the consequence of their actions. Noticeably, however, the user dwells more on the karma’s negative result. It has beaten the Golden Rule which has a more universal character in this aspect. More often, one easily would say, “be careful or you might suffer the karma for what you did”, rather than “be careful or others might do to you what you did to them”. Among the Filipinos, the easy statement is “baka makarma ka”, which fuses the principle in the language, using it as a verb. In English it literally means, “you might suffer the karma”, in which the principle this time, is used as a noun.
Nevertheless, karma is a very significant enhancement of the Hindu religion which promotes kindness and non-violence. It has even become more popular than the religion itself, in which the said principle serves as the substance. Many people use the term without knowing that it is part of the Hindu religion. Still some Filipinos thought that it is a word in found in their vocabulary.
While in Hinduism, the effect of the bad deed is expected in the next life of a person, yet, for the Filipinos, it is expected to happen even while a person is still alive. That is why when a former president is found to be suffering from a seemingly incurable illness, the nation is almost one in uttering, “good for her!”. The former president is under detention due to her plundering of people’s money, particularly, that of the Philippine Charity Sweepstakes (PCSO). When another detained woman accused for masterminding the plunder of “pork barrel” fund is found to be also suffering from an ailment, hence, the operation that she just underwent, the nation is again almost one in uttering, “good for her”.
Karma is supposed to have a good side, such that there is a so-called “good karma”. Unfortunately, among the Filipinos, its bad connotation is overwhelming, that even just its mere mention could send chills down the spine of one who hears it. A small group of cultists even uses the word in their incantation. I happen to come across this group right in front of the Quiapo Church during the Good Friday of this year (2014). A free round of coffee to the seven members was enough to for them to give me their trust. Their short incantation goes this way: makarma ka…makarma ka…sana’y lagi kang madapa…iwasan ka ng pera…iwanan ka ng asawa (nobyo o nobya)…makarma ka…makarma ka…mga buto mo ay lumambot…sakit sa iyo habambuhay ay manuot! (translation: bad karma be yours…bad karma be yours…may you always fall…may money evade you…may your loved ones desert you…bad karma be yours…bad karma be yours…may your bones crumble…may disease be yours forever!)
I asked the cult’s leader if they have ever been invited by organizers of protest rallies to join them when they hold these near Malacaῆan Palace, or outside the gates of Congress and Senate. The leader replied in negative but expressed their willingness as echoed by the nods of the members. I failed to ask another question as one woman member suddenly went into a trance, so I just thanked the leader and approached another group.
Well, karma or no karma, our salvation is spelled by our wholehearted love of God and our fellowmen. Such love for fellowmen can be manifested by the sharing of our blessings without regard to their religious affiliation or perception of life. And, love for God should be without any taint of doubt.
